Günlük Gelişmeler

Yeni Vergi Düzenlemesinin 1 Eylül’de Hayata Geçmesi Bekleniyor

Kısa Vadeli Prim Kollarının %0,25 artırılması ve EYT kapsamında emekli olan çalışanların yeniden istihdamında uygulanan 5 puan indiriminin kaldırılmasına ilişkin düzenlemelerin 1 Eylül’den itibaren geçerli olması beklenmektedir.

Dolayısıyla, her iki uygulama da mevcut haliyle Ağustos ayında devam edecek ve Ağustos ayında EYT kapsamında emekliler teşvikten faydalanabilecektir.

Ekonomik Güven Endeksi, Temmuz 2024

TÜİK’in 30 Temmuz 2024 tarihinde yayımladığı istatistiklere göre, ekonomik güven endeksi 94,4 oldu.
Ekonomik güven endeksi Haziran ayında 95,8 iken, Temmuz ayında %1,5 oranında azalarak 94,4 değerini aldı.
Bir önceki aya göre Temmuz ayında tüketici güven endeksi %3,1 oranında azalarak 75,9 değerini, reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi %1,8 oranında azalarak 98,7 değerini, hizmet sektörü güven endeksi %1,1oranında azalarak 114,1 değerini, perakende ticaret sektörü güven endeksi %1,5oranında azalarak 107,1 değerini, inşaat sektörü güven endeksi %0,9 oranında azalarak 87,1 değerini aldı.

Türk-İş Temmuz 2024 Açlık ve Yoksulluk Sınırını Açıkladı

Türk-İş verilerine göre, Temmuz ayında Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin;

• Sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 19.234,43 TL’ye,

• Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 62.652,87 TL’ye,

• Bekâr bir çalışanın “yaşama maliyeti” de aylık 24.901,78 TL ’ye yükseldi.

Türk-İş’in çalışmasına göre, Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre %1,34 oranında gerçekleşti.

İSO: Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2023 Araştırması

İstanbul Sanayi Odası (İSO), Haziran ayında açıkladığı “İSO Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2023” araştırmasının ardından, daha küçük ve orta ölçekli kuruluşları kapsayan “İSO Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2023” (İSO İkinci 500) araştırmasının sonuçlarını da kamuoyuna duyurdu.

Ekonomiyi yeniden rasyonel bir zemine çekmeye yönelik politikalar çerçevesinde faizlerin kademeli fakat güçlü bir şekilde artırılması, sanayinin finansman ve faaliyet koşullarını doğal olarak etkiledi. İSO İkinci 500’ün üretimden satışları, 2023 yılında ivme kaybederek enflasyonun altında bir büyüme gösterirken, bu şirketlerin ihracatının bir önceki yıla göre %6,5 oranında daralması dikkat çekti. Bununla birlikte, sanayi istihdamının nispeten durağan olduğu bir yılda, İSO İkinci 500’ün ücretli çalışan sayısındaki %9,1’lik artış da dikkat çekicidir.

Avrupa’da Tüketim Harcamaları: Danimarka 143 Euro, Türkiye 42 Euro

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre, 2023’te Avrupa Birliği (AB) genelinde hane halkı nihai tüketim harcamaları için fiyat seviyeleri büyük farklılıklar gösterdi. Danimarka, AB ortalamasının %143’üyle en yüksek fiyat seviyesine sahipken, İrlanda %142 ve Lüksemburg %135’le onu takip etti. Euro bazlı düşünüldüğünde Türkiye %42’yle en düşük fiyat seviyesine sahip ülke oldu.

Fiyat endeksleri, Avrupa’daki mal ve hizmetlerin maliyetlerini karşılaştırmayı mümkün kılıyor ve bir ülkenin belirli ürün ve hizmetlerinin diğer ülkelere kıyasla ne kadar pahalı veya ucuz olduğunu gösteriyor. Avrupa’da aynı mal ve hizmetlerden oluşan bir sepetin maliyeti Danimarka’da 143 Euro, Lüksemburg’da 135 Euro ve Türkiye’de 42 Euro (1.500 Türk lirası) olarak belirlendi. Bununla beraber, Lüksemburg’da asgari ücret 2.570 Euro (91.570 Türk lirası) iken Türkiye’de 475.80 Euro (17.002 Türk lirası) seviyesinde bulunuyor.

Engelli Bireylerin İstihdam Oranı %22

Engelli İstihdam Danışmanlığı firması ES Kariyer Kurucusu ve Çeşitlilik Savunucusu Esra Odabaşı, Türkiye’de engelli personellerin istihdam edildiği birimlerin erişilebilirlik ve adayların teknik yeterliliği ve yetkinliklerine göre çeşitlilik gösterdiğini belirterek, engelli bireylerin istihdam oranının dünyada yaklaşık %50, Türkiye’de %22 olduğunu açıkladı. Odabaşı yaptığı açıklamada “Bu oran, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerine kıyasla oldukça düşük. Türkiye, engelli bireylerin istihdamını artırmak için çeşitli yasal düzenlemeler ve teşvikler sunuyor ancak hala engelli istihdamı ile ilgili önyargılar ve uygulamada bazı zorluklar olduğu için oran oldukça düşük. Öte yandan şirketlerin engelli işe alımı yaparken karşılaştıkları yaygın önyargılar arasında verimlilik endişesi, erişilebilirlik ve uyum maliyetleri, iş yerinde uyum sağlama zorlukları, sürekli destek ihtiyacı, hukuki ve sigorta riskleri ile yetersiz eğitim ve deneyim bulunuyor. Bu önyargılar, engelli bireylerin istihdamını zorlaştıran ve şirketlerin kapsayıcılık politikalarını olumsuz etkileyen faktörler.” diye konuştu.

“Çağrı Merkezi Müşteri Temsilcisi” Ulusal Meslek Standardı

“Ulusal Meslek Standardı (UMS)”, bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından kabul edilen gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normdur. Bu doğrultuda, Mesleki Yeterlilik Kurumu Yönetim Kurulu, kendisine sunulan taslakları usulen inceleyerek onaylamakta ve Resmî Gazete’de yayımlanan meslek standartları, ulusal meslek standardı olarak yürürlüğe girmektedir.
Buna göre, 28 Temmuz 2024 Tarihli ve 32615 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ulusal Meslek Standartlarına Dair Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2024/11) ile “Çağrı Merkezi Müşteri Temsilcisi” ulusal meslek standardı düzenlenmiştir.

Avrupa Direktifinden Kaynaklanan Ücret Şeffaflığına İlişkin Yeni Yükümlülükler

Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin 10 Mayıs 2023 tarihli ve 2023/970 sayılı AB Direktifi, eşit işe eşit ücret ilkesinin uygulanmasını güçlendirmektedir. Yeni düzenlemeler kapsamında, şirketler iş başvurusunda bulunanlara başlangıç maaşı veya maaş bandı hakkında bilgi vermek zorunda kalacak ve adayların mevcut maaşlarını sormak yasaklanacaktır.

İstihdam sırasında ise şirketler, ücretleri ve ücret seviyelerini belirleme kriterlerini (objektif ve cinsiyetten bağımsız) personeline açıklamak zorundadır.

Çalışanlar, aynı veya eşit işi yapan kategoriler için bireysel ücret düzeyleri ve cinsiyete göre ayrılmış ortalama ücret düzeyleri hakkında bilgi talep edebilecektir.

Ücret farkıyla ilgili bilgiler, çalışan temsilcileriyle istişare edilerek belirli periyodik zamanlarda yetkili organlara iletilecektir. Üye Devletler, eşit ücret ilkesine aykırı hareket edenler için etkili, orantılı ve caydırıcı ceza sistemleri kurmak zorundadır.

Hollanda: Sağlık Raporu Yıllık İzni Öteler mi?

Hollanda Hukuku’na göre, bir işveren, yıllık izin talep edip onaylanan ancak tatile çıkmadan önce hastalanan bir çalışanın tatil günlerini tatil bakiyesinden düşemez. Yakın zamanda Yargıtay, hasta bir çalışanın planlanan tatilinin, çalışan bu günlerin tatil olarak sayılmasına açıkça rıza göstermedikçe veya bu durum yazılı bir anlaşmadan kaynaklanmadıkça tatil olarak sayılmayacağına karar verdi. Çalışan açıkça rıza göstermediyse, çalışan tatil günlerini saklı tutar ve bu günleri daha sonra kullanabilir.

Bir çalışan tatili sırasında hastalanırsa, hastalık bildirimi yapıldığı andan itibaren tatil günleri hastalık günlerine dönüştürülür. Bu hastalık günleri, çalışan ile önceden yapılan iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde kabul edilmedikçe, fazla tatil günlerinden düşülemez.

Tatil sırasında hastalanan çalışanlar hastalığı mümkün olan en kısa sürede işverene bildirmeli ve tedavi olmalıdır. Hastalık raporu hakkında şüphe duyulduğunda, işveren çalışanın hastalandığını kanıtlamak için farklı bir doktordan alınan bir belge sunmasını isteyebilir. Ayrıca işveren, çalışanının hastalığı süresince ona erişilebilir olmalıdır.

Quebec Ulusal Meclisi’nden İşyerinde Taciz ve Şiddeti Önleyen Yeni Yasa

21 Mart 2024 tarihinde Quebec Ulusal Meclis tarafından İşyerinde Psikolojik Taciz ve Cinsel Şiddeti Önleme ve Bunlarla Mücadele Yasası olan 42 No’lu Yasa’nın kabul edilmesiyle işyerinde psikolojik taciz ve cinsel şiddete karşı korumayı güçlendirmede önemli bir adım atıldı. Kasım 2023’te Çalışma Bakanı Jean Boulet tarafından sunulan ve 27 Mart’ta onaylanan bu yasa tasarısı, profesyonel ortamda zararlı davranışlara karşı mücadelede önemli bir ilerlemeyi temsil ediyor.

Bu girişim, Quebec toplumundaki köklü endişeleri ele almayı amaçlıyor. 2020’de yapılan bir ankete göre, iki kişiden neredeyse birinin işyerinde doğrudan veya dolaylı olarak cinsel taciz veya ayrımcı eylemlerle karşı karşıya kaldığını ortaya koydu. Bu bağlamda, 42 No’lu Yasa, işçi haklarını daha iyi korumak ve güvenli ve saygılı bir çalışma ortamı sağlamak için mevcut yasal çerçeveyi güçlendirerek iş ve istihdam hukukunda önemli değişiklikler yapıyor.

42 Numaralı Yasa Tasarısı sadece kınanacak davranışları önlemeyi değil, aynı zamanda mağdurlar için etkili çözümler ve destek mekanizmaları sağlamayı da amaçlamaktadır. Yasa’nın birincil amacı, psikolojik tacizi ve cinsel şiddeti ortadan kaldırmak ve tüm sektörlerde karşılıklı saygı kültürünü teşvik etmek için bir yasal yapı kurmaktır.

AB’de Yabancılar Niteliklerinden Düşük İşlerde Çalışıyor

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), AB ülkelerinde 2023 yılında aşırı kalifiye (overqualified) olarak çalışanlara ilişkin bir çalışma yayımladı. Buna göre, geçen yıl AB ülkelerinde istihdam edilen yabancıların %39,4’ü yaptıkları işe kıyasla gereğinden fazla kalifiye olarak tespit edildi. Kendi ülkesi dışında bir AB ülkesinde yaşayan Avrupalıların aşırı kalifiye oranı ise %31,3 oldu.

Yunanistan, aşırı nitelikli yabancı çalışan oranı en yüksek AB ülkesi olarak belirlendi; bu oran Yunanistan’da %69,6, İtalya’da %64,1, İspanya’da % 56, Çekya’da %52,9, Malta’da %48,7, Portekiz’de %48,1, Fransa’da %34,4, Almanya’da %31,2 ve Hollanda’da %24 seviyesinde gerçekleşti.

Aşırı yeterlilik oranları kadınlarda erkeklere göre daha yüksek oldu. AB ülkeleri dışından gelen kadın çalışanların %42,9’u, erkeklerin %36,2’si mevcut işlerinde aşırı kalifiye olarak belirlendi. Veriler, Avrupa’da yabancı uyruklu kişilerin donanımlarından daha düşük seviyelerde istihdam edildiğini ortaya koydu.

ILO Raporu: Çalışma Yaşamında Isı ve Sağlık Üzerindeki Etkileri

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) yeni raporu, “Çalışma Yaşamında Isı: Güvenlik ve Sağlık Üzerindeki Etkileri”, dünya çapında daha fazla işçinin ısı stresine maruz kaldığı konusunda uyarıda bulunuyor.

Isı Stresinin Artan Tehlikesi

Yeni veriler, aşırı sıcağa alışık olmayan bölgelerin giderek artan risklerle karşı karşıya kalacağını, zaten sıcak iklimlerde çalışan işçilerin ise daha da tehlikeli koşullarla mücadele etmek zorunda kalacağını göstermektedir. Isı stresi, hızla hastalığa, sıcak çarpmasına ve hatta ölüme neden olabilen görünmez ve sessiz bir tehdit olarak tanımlanmaktadır.

Bölgesel Etkiler

Rapora göre, Afrika, Arap Devletleri ve Asya-Pasifik bölgelerindeki işçiler, aşırı sıcağa en sık maruz kalan gruplar arasında yer almaktadır. Bu bölgelerdeki işgücünün sırasıyla %92,9’u, %83,6’sı ve %74,7’si aşırı sıcaktan etkilenmektedir. Bu oranlar, %71 olan küresel ortalamanın oldukça üzerindedir. Avrupa ve Orta Asya’da çalışma koşullarındaki hızlı değişimler dikkat çekmektedir. 2000’den 2020’ye kadar bu bölgede, aşırı sıcağa maruz kalan işçilerin oranında %17,3’lük bir artış kaydedilmiştir. Bu artış, küresel ortalama artışın neredeyse iki katıdır.

İş Kazaları ve Yaralanmalar

Amerika, Avrupa ve Orta Asya’da, 2000 yılından bu yana ısı stresinden kaynaklanan işyeri yaralanmalarında en büyük artış gözlenmektedir. Bu bölgelerde, sırasıyla %33,3 ve %16,4’lük artışlarla iş kazaları artmıştır. Raporda, bu durumun, işçilerin sıcağa alışık olmadığı bölgelerdeki yüksek sıcaklıklardan kaynaklandığı belirtilmektedir.

Raporda, ısı stresinin iş sağlığı ve güvenliği üzerindeki ciddi etkileri vurgulanmakta ve bu konuda acil önlemler alınması gerektiği ifade edilmektedir. İşçilerin korunması için gerekli tedbirlerin alınması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi büyük önem taşımaktadır.

Yargıtay: Primli Çalışmalarda Fazla Çalışmanın Hesaplama Esasları

Ücret sadece primden oluşuyorsa; fazla çalışma ücreti ödenen primin saat ücretinin %50 fazlasıyla ödenir. Ücret, sabit ücret ile hedefe veya kotaya bağlı primden oluşuyorsa; hedefe veya belli bir kotanın aşılmasına bağlı prim ödemesi uygulamalarında işçinin fazla çalışma ücreti sabit ücret üzerinden saat ücretinin %150 fazlasıyla ödenir. Başka bir anlatımla bu tür prim ödemelerinin fazla çalışma ücreti hesabına bir etkisi bulunmamaktadır.
Ücret, sabit ücret ile satışa, sefer sayısına vs. bağlı primden oluşuyorsa; satışa, ürün miktarına, sefer sayısına veya gidilen kilometreye göre prim ödemelerinde, sabit ücret üzerinden %150 zamlı saat ücretine göre hesaplama yapılarak sabit ücrete göre hak kazanılan fazla çalışma ücreti belirlenir. Ödenen prim miktarının %50 zam kısmına göre de hesaplama yapılır ve her iki hesap yöntemi toplanarak fazla çalışma ücreti belirlenir.

Örneğin, işçinin 3.000,00 TL sabit ücret ve 1.000,00 TL ortalama prim aldığı durumda 3.000,00 TL/225 saat x 1,5 x fazla çalışma saat sayısı = A şeklinde sabit ücrete göre hak kazanılan fazla çalışma ücreti belirlenir. Aynı dönem için ödenen primlerin fazla çalışmanın zamsız kısmını karşıladığı kabul edilerek, prim tutarı için 1.000,00 TL/225 saat x 0,5 x fazla çalışma saat sayısı = B hesabıyla prime düşen fazla çalışma ücreti belirlenir. A+B toplamı o dönem için hak kazanılan fazla çalışma ücretini belirler.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, Esas No : 2024/1713, Karar No : 2024/4103 Tarihi : 04.03.2024

Anayasa Mahkemesi, İşverenin Mesaj Okuma Yetkisini Sınırladı

Somut olayda çalışan, çalışma saatlerinde kendisine iş için tahsis edilen bilgisayardan Whatsapp hesabına giriş yapmıştır ve hesabını açık bıraktığı esnada Şirket yetkilisi tarafından çalışanın mesajlarının okunmuştur. Bahis konusu mesajların içeriğinde Şirket yetkililerine yönelik iftira ve hakaret içerikli mesajların bulunduğu tespit edilmiştir.

Bu kapsamda çalışanın iş akdi İş Kanunu 25.maddesinde yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlarda bulunması” sebebiyle feshedilmiştir. Çalışan tarafından Whatsapp uygulamasında yer alan mesajlarının Şirket yetkilisi tarafından okunmasının Anayasa ile güvence altına alınan temel haklardan, özel hayatın gizliliği ve haberleşme hürriyetini ihlal ettiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine başvurulmuştur.

AYM kararı uyarınca;

• İşveren, yönetim yetkisi kapsamında işçinin kullanımına sunduğu iletişim araçlarını denetleyebilir ve kullanımına ölçülü sınırlamalar getirebilir.

• İşveren tarafından çalışanın iletişim araçları üzerinde yapılacak denetim öncesinde çalışanın bilgilendirilmesi gerekmektedir. İşyerinde kullanıma sunulan iletişim araçlarının işverene ait olması, işverenin iletişim araçları üzerinde sınırsız denetim ve gözetim yetkisinin olduğu anlamına gelmez.

• İşveren tarafından çalışanının kullanımına tahsis edilen bilgisayarda ve çalışma saatlerinde olsa dahi  işyeri işleyişi ile bir ilgisinin olmadığı bilinen iletişimin içeriğine erişilmesini özel hayata saygı ve haberleşme hürriyetinin ihlali olarak değerlendirmiştir.

Başvuru No: 2018/34548, AYM Karar Tarihi: 11.02.2022

Federal İş Mahkemesi: İşveren, Grev Çağrılarında İşçilerin E-Mail Adreslerini Kullanmasını Engelleyebilir

İşçiler, kendileri için işveren tarafından hizmet içi kullanım için tahsis edilmiş olan e-mail adreslerini grev çağırısında bulunmak amacıyla kullanamazlar.

İşçilerin, işyerlerinde üyesi oldukları sendikanın grev çağırısını diğer işçilere duyurmak amacıyla, işveren tarafından kendilerine tahsis edilmiş olan e-mail adreslerini (ad.soyad@işveren.de) kullanamazlar. Bu doğrultuda işverenin, Medeni Kanunun 1004.maddesinin1.fıkrası hükmü uyarınca, eylemi men etme hakkı bulunmaktadır. İşverenden, kendisine yönelik hazırlanmakta olan bir iş mücadelesi eyleminin duyurulması konusunda, işyerinin hazır etmiş olduğu imkanlardan yararlanılması kabul etmesi beklenemez.

Karar Tarihi : 15.10.2013 Sayısı : 1 ABR 31/12

CEVAP:  

1-    İşletmelerdeki personel sayısının tespitinde her yılın ocak ayı, yaz mevsiminde faaliyet gösteren işletmelerde temmuz ayı esas alınır. Beceri eğitimi uygulamasına da öğretim yılı başında başlanır. Yani işyerimiz için Ocak sayısı geçerli olacak.

2-    Sayı olarak ise, 20 değil, 10 personel üzeri işletme dikkate alınıyor. 20 sadece okullar tarafından ödenecek destek miktarında kritik.

3-    Burada kritik konumuz SSK sicil bazlı bir ayrım yok. Ana kural şirket bazında toplam personel sayısının %5’inden aşağıda kalmamak. Bunu il bazlı dağıtabilirsiniz.

Bunu Biliyor Muydunuz?

Yıllık izinde iken hastalık raporu alan işçi; izinle çakışan raporlu gün sayısı kadar iznini uzatabilir mi?

• Yıllık izin kullanırken işçinin hastalık raporu alması ha­linde; bu durumu işverene bildirmeli, raporla çakışan yıllık ücretli izin gün sayısı ile rapor süresi yıllık izin süresi içinde kalmışsa; rapordan sonraki kalan izin gün sayısı kadar kullanılmayan yıllık izin işverence işçiye verilmelidir.

• İşçi, yıllık izin içinde kalan rapor süresinden sonra daha kullanılacak yıllık izin günü kalmışsa o günleri de kullanıp işbaşı yapar, daha sonra sadece raporlu günlerle çakışan gün sayısı kadar işverenden yıllık ücretli izin talep edebilir.

• Yıllık izinde iken hastalık raporu alan işçi; yıllık ücretli izinle çakışan raporlu gün sayısı kadar yıllık ücretli iznini uzatamaz. İşyerinde işin yürütümü; izin süresine göre planlanmış olacağından, işyerinde aksaklıklar meydana gelebilir.

• Rapor süresi yıllık izin süresini aşacak şekilde de­vam ediyorsa; doğal olarak bu durum işverene bildirilir, rapor süresi biti­minde işbaşı yapılır, bu durumda da rapor süresi ile çakışan yıllık izin günleri daha sonra işverenden talep edilerek, kullanılmayan süre kadar yıllık izin kul­lanılır.