Günlük Gelişmeler

Yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2023

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2 Eylül 2024 tarihinde 2024 yılı 2. Çeyrek (Nisan-Haziran) ve 2023 yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerini yayımladı.

Disk Araştırma Merkezinin yorumlarına göre, ekonomi politikaları, ücretleri ve alım gücünü baskılayarak büyümede önemli bir yavaşlamaya neden oldu.

• TÜİK verilerine göre, 2024 yılı 2. çeyreğinde GSYH %2,5 oranında arttı. Bu oran, 2024 yılının 1. çeyreğinde %5,3 olarak kaydedilmişti.

• 2022 yılı 2. çeyreğinde %7,6 olan çeyreklik büyüme, 2023 yılında %4,6’ya, 2024 yılında ise %2,5’e geriledi.

• Sanayi üretimi, TÜİK verilerine göre, 2024 yılı 2. çeyreğinde %-1,8 oranında daralma yaşadı.

• 2023 yılına ilişkin yıllık GSYH tahminlerine göre, işgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içindeki payı %32,5 olarak belirlendi.

• Bu artışın, 2022 yılında %26,3 olan işgücü ödemelerinin, EYT düzenlemesi nedeniyle yapılan ödemelerden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. İşgücü ödemelerinin payı, 2019 yılında % 34,7 seviyesindeydi.

Mehmet Şimşek’ten Büyüme Değerlendirmesi: Zorlu Bir Dönemi Geride Bıraktık

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye’nin 2024 yılının ikinci çeyreğinde %2,5 oranında büyüdüğünü belirterek, ekonomik dengelenmenin sürdüğünü ve cari açığın daraldığını ifade etti. Şimşek, istihdamın arttığını ve işsizlik oranının %8,8 seviyesinde yatay seyrettiğini vurguladı. Ayrıca, uluslararası normlara uygun politikalar sayesinde risk priminin azaldığını, dış kaynak girişlerinin arttığını ve dezenflasyon sürecine girildiğini kaydetti. Şimşek, yakın zamanda 2025-2027 dönemi Orta Vadeli Programı’nı paylaşacaklarını açıkladı.

Türkiye İmalat Sektöründe Zayıflama Devam Ediyor: Tekstilde En Sert Daralma

İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı Ağustos 2024 Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi verilerine göre, manşet PMI Temmuz ayında 47,2 iken Ağustos ayında 47,8’e yükselmesine rağmen, sektörün performansındaki zayıflama devam etti. Zorlu piyasa koşulları, yeni siparişlerin üst üste 14. ay yavaşlamasına neden oldu. Özellikle sanayi üretimi daralırken, tekstil sektöründe en sert gerileme yaşandı. Girdi maliyetleri yüksek hızda artmaya devam etti ve liradaki zayıflık bu artışın temel nedeni olarak gösterildi. İstihdam on sektörden sekizinde azalırken, kimyasal, plastik, kauçuk ve makine sektörleri bu eğilimin dışında kaldı. Yeni ihracat siparişlerinde ise elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe bir iyileşme görüldü.

Küçük İşletmelere Enflasyon Düzeltmesinde Kolaylık Sağlanacak

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, küçük işletmelere yönelik enflasyon muhasebesi kapsamında önemli düzenlemeler yapıldığını açıkladı. Şimşek, yaklaşık 1,5 milyon mükellefin geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi kapsamından çıkarıldığını belirtti. Bu düzenleme, 2023 yılı sonunda cirosu 50 milyon liranın altında olan işletmeleri kapsıyor ve 2024 yılı ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmasını gerektirmiyor. Ayrıca, yatırım yapan mükellefler için enflasyon düzeltmesi uygulamasında kolaylık sağlayacak yeni bir model üzerinde çalışıldığını açıkladı. Bu modelin yasalaşması için Ekim ayında Meclis gündemine getirilmesi planlanıyor.

Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarılması Hakkında Duyuru

Kişisel Verilerin Korunması Kanununun “Kişisel verilerin yurt dışına aktarılması” başlıklı 9. maddesinde, Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 34. maddesiyle değişiklik yapılmıştı. Bu çerçevede, Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile Kurum tarafından hazırlanarak 10.07.2024 tarihinde kamuoyuna duyurulmuş olan ve kişisel verilerin yurt dışına aktarılmasında kullanılacak standart sözleşme metinlerinin İngilizce çevirileri Kurum’un sitesine yüklenmiştir.

Avrupa’da En Popüler Uzaktan Çalışma Modeli: Haftada İki Gün Ofis, Üç Gün Evden Çalışma

CBRE’nin Temmuz ayında yayımladığı bir çalışmaya göre, Avrupa genelinde en popüler uzaktan çalışma modeli, iki gün ofiste ve üç gün evden çalışma olarak belirlendi. Araştırma, çalışanların %70’inin haftada iki veya üç gün ofiste çalıştığını, sadece %7’sinin ise haftada dört gün evden çalıştığını gösterdi. Bu veriler, Avrupalı işverenlerin ofis bazlı çalışmayı artırma çabalarının sonuç verdiğini gösterirken, hibrit çalışma modelinin organizasyonlarda etkili yönetim sağlama konusunda zorluklar oluşturduğuna da dikkat çekiyor.

Portekiz İş Kanunu’na Göre Engelli Çalıştırma Yükümlülüğü

Portekiz’de 10 Ocak 2024’te yürürlüğe giren yeni bir yasa, %60 veya daha fazla iş göremezlik derecesine sahip engelli bireyleri istihdam etmeyi zorunlu kılan istihdam kotaları getirdi. Bu yasa kapsamında, 74’ten fazla çalışanı olan şirketler, 1 Şubat 2024’ten itibaren bu kotalara uymak zorundadır. 249’dan fazla çalışanı olan şirketler işgücünün en az %2’sini, 75 ila 249 çalışanı olanlar ise en az %1’ini engelli çalışanlardan oluşturmak zorundadır. Eylül 2024’ten Mart 2025’e kadar Portekiz Çalışma Koşulları Kurumu, bu kotalara uyumu denetleyecek. Kotalara uyulmaması halinde, şirketler büyüklüğüne göre 612 ila 9.690 Euro arasında para cezalarıyla karşılaşabilir.  Engelli bir kişiyi işe almak imkansız olduğunda veya yeterli sayıda engelli aday bulunamadığı durumlarda şirketler bu kotadan muaf tutulacaklar.

Üçüncü Ülkeye Veri Transferi: Uber’e GDPR Uygunsuzluğu Nedeniyle 290 Milyon Euro Ceza

Temmuz 2024 sonunda Hollanda Veri Koruma Otoritesi, Uber’e AB’den ABD’ye iki yılı aşkın bir süre boyunca gerekli GDPR güvencelerini uygulamadan kişisel veri aktardığı gerekçesiyle 290 milyon Euro ceza verdi. Bu durumda öne çıkan iki önemli bulgu:

1. Üçüncü ülkelere “transfer” kavramı çok geniş kapsamlıdır.

2. GDPR’ye tabi bir veri alıcısına yapılan transferlerde bile, GDPR’nin 5. Bölümü altındaki güvenceler gereklidir.

Bu olay, veri transferlerinin karmaşıklığını ve şirketlerin karşılaştığı zorlukları vurgulamaktadır.

“Sessiz İşe Alım” Stratejisi

“Sessiz işe alım (Quiet Hiring)”, bir işletmenin yeni tam zamanlı çalışanları işe almadan mevcut çalışanlara mevcut iş tanımlarının ötesine geçebilecek daha fazla sorumluluk vermesidir.
İngiltere merkezli işe alım şirketi Gi Group, “sessiz işe alım” stratejisinin işyerindeki avantaj ve dezavantajlarına dikkat çekiyor:

Avantajlar:

• Maliyet Verimliliği: Sessiz işe alım, işe alım maliyetlerinden tasarruf sağlar ve rolleri doldurmak için gereken süreyi azaltır.

• İç Yeteneğin Kullanımı: Mevcut çalışanların becerilerini geliştirmeye teşvik ederek iç kariyer gelişimini destekler.

Dezavantajlar:

• Çalışan Memnuniyetsizliği: Şeffaflık ve resmi süreç eksikliği, çalışanların kendilerini değersiz hissetmelerine neden olabilir.

• Tükenmişlik Riski: Mevcut çalışanlara aşırı yüklenme, iş yükünü ve stresi artırarak tükenmişliğe yol açabilir.

• Çeşitlilik Endişeleri: Yeni dış yeteneklerin eksikliği, organizasyon içindeki çeşitlilik eksikliğine neden olabilir.

• Yönetim Zorlukları: Yapısal bir yaklaşım olmadan, sessiz işe alım önyargı, kayırmacılık ve adaletsizlik risklerini artırabilir.

Gi Group’un önerisi, sessiz işe alımı uygulamak isteyen şirketler, net bir stratejik planla sürece yaklaşmalı ve bu süreci kapsamlı bir işe alım stratejisinin parçası olarak ele almalıdır.

BAM: Müşteri Mağduriyetini Önlemek Amacıyla Çalışma Arkadaşının Ekranından İşlem Yapmak Fesih Nedeni Olur mu?

“…. davacı işçinin başka bir işçinin çağrısını aldığı bu suretle de bilgi güvenliği ve kişisel verilerin gizliliğine ilişkin sözleşmeyi ihlal ettiğini belirterek feshin haklı sebeple yapıldığını iddia etmiştir.

İşveren 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında veri güvenliğini sağlamak ile yükümlü olup, yerine getirmediği takdirde yaptırımlara tabidir.

İşçi tarafından işyerinde gerçekleştirilen bir veri güvenliği ihlali halinde; işverenin veri güvenliğini sağlama yükümlülüğünü düzenleyen kanunun 12. maddesi ile 4857 sayılı İş Kanunun işverenin haklı fesih hallerini düzenleyen 25. maddesinin bir arada alınması gerekir.

Somut olayda …. tarihi gecesinde davacı işçinin çalışma arkadaşı olan ….’ın müşteri ile görüşmesi esnasında rahatsızlanması sonucunda davacı işçinin görüşmeye devam ettiği, sistem üzerinden alınan belgeden de anlaşılacağı üzere …. tarihinde dava dışı şahıs ……’a ait olan ekranın….-…. saatleri arasında açık olduğu ve yine dava dışı işçi ……’ın olayın meydana geldiği gecede …. acil bölümüne gittiği buna ilişkin hastane kayıtlarının da dosya içerisine alındığı göz önünde bulundurularak davacının herhangi bir şifre paylaşımı yapmadığı, açık ve aktif olan ….’ın ekranının çok kısa bir süre olan sadece 20 dakika müşteri mağduriyetine sebebiyet vermemek için kullandığı anlaşıldığından davacının iş akdinin haklı sebeple feshedilmediği bu nedenle ilk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucu verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu görülmekle …..”

Kayseri BAM 8. Hukuk Dairesi, 2023/145 E., 2023/164 K., 10.10.2023 T.

Yargıtay: Eleştirel İfadelerin Fesih Gerekçesi Olarak Geçerliliği

“Feshe konu dilekçe içeriğinde muhtelif hususlar dile getirilmiş ise de, münhasıran fesih gerekçesi olabilecek “üretim müdürü dediğimiz kişi tam anlamıyla beceriksiz ve cehalet abidesidir. Sıralayacak olursak bunlar kim, neden ve neye göre seçtiğini merak etmekteyiz” ifadelerinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bir kişinin “beceriksiz” ve “cehalet abidesi” olarak nitelendirilmesi, o kişinin bulunduğu görevi yürütebilecek beceriye, gerekli bilgi birikimi ve donanıma sahip olmadığı anlamına gelmektedir. Türk Dil Kurumu sözlüğünde de cahil kelimesi “belli bir konuda yeterli bilgisi olmayan” şeklinde açıklanmıştır. Bu itibarla feshe dayanak teşkil eden söz konusu ifadeler, işverenin bir başka işçisine yönelik ağır eleştiri niteliğinde ise de, sataşma boyutuna ulaşmamaktadır.
Bu anlamda olmak üzere, uyuşmazlık konusu benzer olay bakımından işverence gerçekleştirilen fesih geçerli sebebe dayanmaktadır.”

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 2019/7908 E., 2019/22799 K., 10.12.2019 T.

SORU: Engelli çalışanımız gece vardiyasında çalışmak istemektedir. İşveren olarak bizim için uygundur ancak yasal olarak engelli olan çalışanın gece vardiyasında çalışması mümkün müdür? İşyeri hekiminin uygunluğu ile tamamen gece vardiyasında  çalışabilir mi?

CEVAP: Engelli çalışanların gece vardiyasında çalışması mümkündür.

Sadece özellikle engelli çalışanlar için, sağlık durumlarına uygun bir çalışma ortamı zorunluluğu olduğundan, işyeri hekimimizin gece çalışmasında sakınca olup olmayacağına dair görüşünü alarak ilerlemek uygun olur.

Bir işin karşılığı 24 saat ise, zorunlu olarak en az 3 posta ile çalışıyoruz. Bu genel kuralımız olup, engelliler için de uygulanmalıdır.

Ancak o işin karşılığı gündüz yoksa (örneğin gece nöbetçisi & bekçisi vb.) bu durumda sadece gece çalışabilir.

Bunu Biliyor Muydunuz?

Deneme Süreli İş Sözleşmesi

• Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok 2 ay olabilir.

• Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar uzatılabilir.

• Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.

• Deneme süresi, iş sözleşmesine konulacak bir hükümle; işçinin çalışma şartlarını görmesi, sözleşme ile üstlenilen işin somut duruma uygunluğu ve işi yapabilme becerisini anlaması, işverenin ise işçinin sözleşme ile üstlendiği işi yapabilme yeteneğini ve verimini ölçen bir süredir.

• Yargıtay, iş sözleşmesi taraflar arasında karşılıklı güvene dayalı sürekli borç ilişkisi kurduğu için işçinin meslekî bilgi ve becerisini, çalışma şekli ile işyerine uyumu ve davranışlarını öğrenme bakımından belli bir süre denenmesinde işverenin korunmaya değer bir menfaati bulunduğu görüşünü benimsemektedir.

• Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshinde çıkış kodu 01;

• Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshinde ise çıkış kodu 02 olmalıdır.