Günlük Gelişmeler

Mücbir Sebep Hali Uzatıldı: Vergi Beyannameleri ve Ödemeler 30 Kasım 2024’e Kadar Ertelendi

Hazine ve Maliye Bakanlığı Kahramanmaraş’ta Meydana Gelen Depremlerden Etkilenen Bazı Yerler İçin Mücbir Sebep Halini Uzattı ve 02.09.2024 tarihinde ilgili duyuruyu yayımladı.
6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerden etkilenen bölgelerde, mükelleflerin vergi beyannameleri ve ödemeleri ertelenmişti. Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki mükellefler için bu mücbir sebep hali 30 Kasım 2024’e kadar uzatıldı. Belirtilen illerde mükelleflerin vergi borçları ise 31 Ocak 2025 tarihine kadar ödenebilecek. Ayrıca, mücbir sebep hali sona eren mükellefler için Gelir İdaresi Başkanlığı gerekli değerlendirmeyi yapacaktır.

Sigortalı ve İşverenler İçin Mücbir Sebep Süresi Uzatıldı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 3 Eylül 2024 tarihli sosyal medya paylaşımında deprem bölgesindeki sigortalılar ve işverenler için mücbir sebep halinin 30 Kasım 2024’e kadar uzatıldığını duyurdu.

• Mücbir sebep sona erme tarihine kadar vermekle yükümlü oldukları her türlü bilgi, belge ve beyannamelerin, 16/12/2024 tarihine kadar Kuruma verilmesi halinde, bu bilgi, belge ve beyannameleri yasal süresi içinde verilmiş sayılacaktır.

• 2023 yılı Ocak ila Aralık, 2024 yılı Ocak ila Ekim aylarına ilişkin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri/Aylık Prim ve Hizmet Bildirgeleri 31/1/2025 tarihine kadar Kuruma verilmesi halinde yasal süresi içinde verilmiş olacaktır.

• 6/2/2023 tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçlar 31/12/2024 tarihine kadar, 2023 yılı Ocak ila Aralık, 2024 yılı Ocak ila Ekim aylarına ait prim borçlan ise gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın 2/6/2025 tarihine (bu tarih dahil) kadar ertelenmiştir.

• Ödeme vadesi geçmiş borçlar, çeşitli kanunlar uyarınca yeniden yapılandırılmış veya taksitlendirilmiş olan işveren, sigortalı ve hak sahiplerimizin 06/02/2023 ila 30/11/2024 tarihleri arasında sona eren taksitlerini 31/12/2024 tarihine kadar ödeyebilmeleri sağlanmıştır.

• İşveren borları yönünden 6/2/2023 tarihinden önce deme süresi dolmuş borçlar için 31/12/2024 tarihine (bu tarih dahil), 6/2/2023 ve sonrası erteleme kapsamına alınan borçlar için 2/6/2025 tarihine kadar (bu tarih dahil) başvuru yapılması ve ilgili mevzuat kapsamında belirtilen diğer şartların sağlanması kaydıyla faiz alınmaksızın 24 aya kadar taksitle ödeme imkânı getirilmiştir.

Tüketici Fiyat Endeksi, Ağustos 2024

TÜİK’in 3 Eylül 2024 tarihinde açıkladığı verilere göre, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %51,97, aylık %2,47 arttı.

TÜFE’deki (2003=100) değişim 2024 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %2,47, bir önceki yılın Aralık ayına göre %31,94, bir önceki yılın aynı ayına göre %51,97 ve on iki aylık ortalamalara göre %64,91 olarak gerçekleşti.

Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup %28,96 ile ulaştırma oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %120,81 ile eğitim oldu.

Ana harcama grupları itibarıyla 2024 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre azalan ana grup %-1,10 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Buna karşılık, 2024 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %11,34 ile eğitim oldu.

Vergi Borcu 5 Milyon Lirayı Aşan Mükelleflerin Listesi Yayınlanacak

Vadesi geçtiği hâlde ödenmemiş 5 milyon lira ve üzeri vergi ve ceza borcu olan mükelleflerin adının açıklanmasını öngören Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Tebliğe göre, 15-31 Ekim 2024 tarihleri arasında Türkiye genelinde tüm vergi dairelerinde, 1-15 Kasım 2024 tarihleri arasında ise Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde mükellef bilgilerini içeren listeler yayımlanacak.

Tofaş Üretimde Tek Vardiyaya Geçti

Türkiye’nin binek otomobil ve hafif ticari araç üreticisi Tofaş, 2 Eylül tarihinden itibaren üretimde tek vardiya sistemiyle çalışmaya başladığını duyurdu.

Yıllık 450 bin otomobil üretim kapasitesi bulunan fabrikadaki yaklaşık 6 bin 500 kişiye, yapılan bildirimde, “Fabrikamız 02 Eylül 2024 Pazartesi günü tek vardiya düzeninde üretime başlayacaktır. 02 Eylül 2024-07 Eylül 2024 tarihleri arasında 5 gün üretim çalışması yapılacaktır. Proje çalışmalarında görev alan çalışanlarımıza birimleri içerisinde yapılan plan dahilinde yöneticileri tarafından ayrıca bilgi verilecektir.” ifadelerine yer verildi.

Volkswagen Almanya’da Fabrika Kapatmayı Değerlendiriyor: 87 Yıllık Tarihte Bir İlk

Alman otomobil devi Volkswagen’in artan maliyetler nedeniyle Almanya’da bazı fabrika kapatmayı planladığı belirtiliyor. Alman otomobil üreticisi, Almanya’da bazı fabrikalarını kapatmayı değerlendiriyor.

Binek otomobillerin yanı sıra diğer grupları da hedef alan olası önlemler arasında, şirketin istihdamı 2029 yılına kadar güvende tutmak için sendikalarla yaptığı anlaşmanın sona erdirilmesi de yer alıyor.

Olası kapanma, şirketin 87 yıllık tarihinde Almanya’daki ilk kapanma olacak.

ABD’de İstihdam Uygulamalarında Yapay Zeka Kullanımı

ABD eyaleti Illinois, işverenlerin yapay zeka kullanımını düzenlemek amacıyla HB 3773 yasasını çıkardı. 1 Ocak 2026’dan itibaren yürürlüğe girecek bu yasa, işverenlerin yapay zekayı işe alım, terfi ve diğer istihdam kararlarında ayrımcılığa yol açacak şekilde kullanmasını yasaklıyor. İşverenlerin, çalışanlara ve iş başvurusunda bulunanlara yapay zeka kullanımını bildirmeleri gerekiyor. Yasa ayrıca, yapay zeka sistemlerinin önyargı ve ayrımcılık riskine karşı düzenli olarak denetlenmesini tavsiye ediyor. Yasa, uyumsuzluk durumlarında ciddi yaptırımlar öngörüyor.

İstihdam uygulamalarında yapay zekayı kullanan işletmeler için şu önerilerde bulunuluyor:

• Araçları Değerlendirin: Mevcut yapay zeka sistemlerini ayrımcılık riski açısından inceleyin.

• Bildirimleri Sağlayın: Çalışanlara ve başvuru sahiplerine yapay zeka kullanımını bildirin.

• Denetimler Yapın: Yapay zeka sistemlerini düzenli olarak denetleyin.

• Eğitim Verin: İK personelini yasal gereklilikler konusunda eğitin.

• Belgeleri Tutun: Tüm süreçleri ayrıntılı olarak belgeleyin.

• Sözleşmeleri İnceleyin: Tedarikçi sözleşmelerini dikkatlice gözden geçirin.

• Yapay Zekaya Aşırı Güvenmeyin: Karar verme sürecinde dengeli bir yaklaşım benimseyin.

Şili’de Çalışma Saatleri Azaltılıyor

Şili’de 26 Nisan 2024’te yürürlüğe giren 40 saat yasası, haftalık maksimum çalışma süresini kademeli olarak 45 saatten 40 saate indiriyor. Nisan 2024’te 44 saate, 2026’da 42 saate ve 2028’de 40 saate indirilecek. Çalışma süresinin nasıl azaltılacağı konusunda anlaşma sağlanamazsa, işverenin bunu “orantılı” bir şekilde yapması gerekecek. Çalışma Bakanlığı, iş gününü günlük 12 dakika kısaltmanın yeterli olduğunu belirtti. Ancak, mahkemeler iş gününün 12 dakika kısaltılmasının yasal olduğunu ve Çalışma Bakanlığı’nın bu tür cezalarını iptal etti.

Çalışan Bağlılığı ve Ücretli İzin Politikalarının Rolü

Son yıllarda çalışan bağlılığını artırmak için ücretli izin politikalarının önemi artmıştır. Çalışanların tükenmişlikle mücadele etme, yeni deneyimler kazanma ve iş-yaşam dengesini iyileştirme ihtiyaçları, işverenlerin bu tür izinleri teşvik etmesini gerektiriyor.

• Chartered Management Institute verilerine göre, yöneticilerin %53’ü kuruluşlarının ücretli izin sunduğunu belirtiyor.

• Özellikle genç yöneticiler, bu izinlerin önemli olduğunu vurguluyor (%80).

• Ücretli izinler, çalışanların refahını artırma, esnek çalışma kültürünü geliştirme ve yetenekleri elde tutma gibi faydalar sağlıyor.

• Bazı sektörlerde, çalışanlar arasında bu izinlerin popülaritesi artıyor. Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Sistemi gibi kuruluşlar, uzun yıllardır bu tür izinleri sunarken, teknoloji ve yaratıcı sektörlerde de rağbet görüyor. Çalışanlar, bu izinleri genellikle kişisel gelişim, seyahat veya gönüllü çalışmalar için kullanıyor.

Rapor çıktılarına göre, ücretli izin politikaları, çalışanların bağlılığını artırmada ve iş-yaşam dengesini sağlamada etkili bir strateji olarak öne çıkıyor. Şirketler, bu tür politikalarla çalışan memnuniyetini artırabilir ve nitelikli yetenekleri elde tutabilir.

Mahkeme Yıllık İzin Alacaklarında Takdiri İndirim Uygulayabilir mi?

Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesince davacının 9 yıl boyunca hiç izin kullanmadığı kabul edilerek yıllık izin ücreti alacağının hesaplanması ve hüküm altına alınması hatalı olmuştur. Davacı asılın İlk Derece Mahkemesi duruşmasında “… üzerinden çok sene geçtiği için ne kadar yıllık izin kullandığımı hatırlamıyorum, işler çok yoğun olduğu için bayram tatilleri ile birleştirip kullanırdım. …” şeklinde beyanda bulunduğu anlaşılmaktadır.
Davacı davalı işyerinde genel müdür (üst düzey yönetici) olarak çalışmakta olup yıllık izin belgesini düzenlettirme yetkisine sahiptir. Davacının 9 yıllık süre içinde izin kullanmaması hayatın olağan akışına aykırı olduğu gibi beyanında da izin kullandığını belirtmiş; ancak ne kadar yıllık ücretli izin kullandığı yönünde net bir açıklamada bulunmamıştır. Hâl böyle olunca dosya kapsamındaki tüm bilgi ve belgeler, davacının üst düzey yönetici olması ve kaç gün yıllık izin kullandığına dair net bir beyanı olmaması dikkate alındığında İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan yıllık izin miktarından %50 oranında indirim yapılması gerekli iken yazılı gerekçe ile karar verilmesi de hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi  2024/6366E. , 2024/9427 K. 04.06.2024 T.

İş Kazasında Cezai Sorumluluk: Quebec Temyiz Mahkemesi Kararı

Quebec Temyiz Mahkemesi, bir çalışanın ölümüyle sonuçlanan iş kazasında bir işverenin cezai sorumluluğunu ele almıştır. Mahkeme, işverenin bakım yükümlülüklerini ihmal etmesi nedeniyle suçlu bulunmasına karar verdi. 2012’de meydana gelen kazada, fren sistemi arızalı olan bir kamyonun devrilmesi sonucu bir kamyon şoförü hayatını kaybetti. Bu olay, Kanada’da 2003 yılında kabul edilen C-45 yasa tasarısıyla işverenlerin cezai sorumluluğunu artıran yasal düzenlemelerin bir sonucudur. Mahkeme, “üst düzey yönetici” kavramını geniş bir şekilde yorumlayarak, iş güvenliği konusunda karar alma yetkisine sahip olan herkesin sorumlu tutulabileceğini belirtti.

SORU: Çağrı üzerine çalışan personellerin hafta tatili hesaplaması nasıl yapılmalıdır?

CEVAP: Çağrı üzerine çalışma, kısmi süreli çalışmanın bir ürünüdür. Dolayısıyla kısmi süreli çalışmadaki kurallarımızı, burada da uyguluyoruz. Haftanın tüm iş günlerinde çalışan kişilere, o haftaya ait hafta tatili ücreti de günlük çalışma süresi kadar ödeniyor.

Çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma

Madde 14 – Yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı iş ilişkisi, çağrı üzerine çalışmaya dayalı kısmi süreli bir iş sözleşmesidir.

Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. Çağrı üzerine çalıştırılmak için belirlenen sürede işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır.

İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadır. Süreye uygun çağrı üzerine işçi iş görme edimini yerine getirmekle yükümlüdür. Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamış ise, işveren her çağrıda işçiyi günde en az dört saat üst üste çalıştırmak zorundadır.

Bunu Biliyor Muydunuz?

Çağrı Üzerine Çalışma

• Çağrı üzerine çalışma sözleşmesinin yazılı yapılması zorunludur.

• Çağrı üzerine çalışma belirsiz süreli iş sözleşmesiyle yapılabileceği gibi eğer 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 11.maddesi uyarınca objektif şartları varsa belirli süreli iş sözleşmesiyle de yapılabilecektir.

• Çağrı üzerine iş sözleşmelerinde, çalışma süresinin taraflarca sözleşmelerde açıkça belirlenmediği durumlarda haftalık çalışma süresi 20 saat olarak kararlaştırılmış sayılır.

• Belirlenen bu saat üzerinden işçinin tam olarak çalıştırılıp çalıştırılmadığına ya da hiç çalıştırılmadığına bakılmaksızın işveren tarafından ücretinin tam olarak ödenmesi zorunludur.

• Çağrı üzerine çalışmaya dayalı iş sözleşmesi, bir esnek kısmi süreli çalışma türüdür. Bu nedenle, çağrı üzerine çalışmaya dayalı iş sözleşmesinde hüküm bulunmayan hususlarda kısmi çalışmaya ilişkin genel hükümler uygulanacaktır.

• İşçi, çağrı üzerine çalışmaya dayalı iş sözleşmesinde belirlenen çağrı yöntemine uygun olarak yapılan çağrılar üzerine çalışır. Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa, işçi yalnızca çağrılması gereken süre için ücrete hak kazanır.

• Kısmi çalışan işçinin kıdem tazminatı hakkının çalıştığı sürelere orantı kurulmak suretiyle hesaplanması gerekliliği çağrı üzerine çalışan işçiler için de geçerlidir.