Günlük Gelişmeler

Tüketici Fiyat Endeksi, Eylül 2024

TÜİK’in 03.10.2024 tarihinde açıkladığı istatistiklere göre, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %49,38, aylık %2,97 arttı.

TÜFE’deki (2003=100) değişim 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %2,97, bir önceki yılın Aralık ayına göre %35,86, bir önceki yılın aynı ayına göre %49,38 ve on iki aylık ortalamalara göre %63,47 olarak gerçekleşti.

Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup %26,60 ile ulaştırma oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %97,87 ile konut oldu.

Ana harcama grupları itibarıyla 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre azalan ana grup %-0,88ile haberleşme oldu. Buna karşılık, 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %14,21 ile eğitim oldu.

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Eylül 2024

TÜİK’in 03.10.2024 tarihinde açıkladığı istatistiklere göre, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %33,09 arttı, aylık %1,37 arttı.
Yİ-ÜFE (2003=100) 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %1,37 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %25,55 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %33,09 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %44,81 artış gösterdi.

Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %43,59 artış, imalatta %33,77 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %17,01 artış ve su temininde %48,70 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara mallarında%32,70 artış, dayanıklı tüketim mallarında %37,95 artış, dayanıksız tüketim mallarında %44,38 artış, enerjide %11,89 artış ve sermaye mallarında %36,55 artış olarak gerçekleşti.

Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Güncellendi

03 Ekim 2024 tarih ve 32681 sayılı Resmî Gazete’de Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi yayımlandı. Farklı ücret türlerinde %61 ile %102,53 arasında değişen oranlarda artış yapıldı.

• Büroda sözlü danışmanlık ücreti asgari olarak 2.300 liradan 3.500 liraya yükseltildi.
• Anonim şirketlerde avukatlara aylık olarak ödenecek asgari ücret 15.800 liradan 32.000 liraya yükseltilirken, daha önce tarifede yer almayan, özel kişi ve tüzel kişilerin avukatlarına ödeyeceği aylık asgari ücret bedeli 25.000 lira olarak belirlendi.
• Sulh HUKUK Mahkemelerinde takip eden dava ve işler için ödenecek ücret 10.700 liradan 18.000 liraya,
• Asliye Mahkemelerinde takip edilen davalar için 17.800 liradan 30.000 liraya,
• Ağır ceza mahkemelerinde takip edilen davalar için ise ücretlerde 29.800 liradan 48.000 liraya bir artış sağlandı.

ABD, Zorla Çalıştırma Nedeniyle Çinli Şirketlerin Ürünlerine İthalat Yasağı Getirdi

Amerika Birleşik Devletleri İç Güvenlik Bakanlığı (DHS), Sincan’da zorla çalıştırma faaliyetlerine karıştıkları gerekçesiyle Çinli bir çelik üreticisi ve bir yapay tatlandırıcı üreticisinin ürünlerinin ithalatını yasakladı. Bu adım, 2021’de kabul edilen Uygur Zorla Çalıştırmayı Önleme Yasası kapsamında alınan ilk karar olup, insan hakları ihlallerine karışan ürünlerin ABD’ye girişini önlemeyi amaçlıyor. DHS, zorla çalıştırma iddialarıyla ilişkili 75 şirketin yasak listesine eklendiğini belirtti.

Çin’de Bir Kuryenin Ölümü, GİG Ekonomisindeki Çalışma Koşullarıyla İlgili Endişeleri Artırdı

Çin Hangzhou’da 55 yaşındaki bir kurye, 18 saatlik yorucu vardiyasının ardından elektrikli bisikletinde uyurken trajik bir şekilde hayatını kaybetti. Tanığın ifadesine göre, diğer kuryeler bir sorun olduğunu fark edene kadar scooter’ın üzerinde saatlerce yatar vaziyette kalmıştı. Kurye, sürekli çalışıyor ve yalnızca kısa molalar veriyordu; bu molaları scooter’ının üzerinde dinlenerek geçiriyordu. Telefona yeni bir sipariş geldiğinde ise hemen işine geri dönüyordu. Çalışan, Alibaba Group Holding Ltd.’nin Ele.me ve Meituan gibi çeşitli platformlardan sipariş alıp serbest çalışan bir kuryeydi.

GİG ekonomisinde çalışan bu kuryeler, aldıkları sipariş sayısına göre gelir elde ederken, kadrolu çalışanlara sunulan sosyal sigorta ve diğer yan haklardan yararlanamıyorlar.

Günümüzde çoğu kurye ayda 5.000 ila 6.000 Yuan arasında kazanıyor. Ancak bu gelir, paket servis talebinin en yüksek olduğu büyük şehirlerde yaşam maliyetini karşılamada yetersiz kalabiliyor.

Şanghay Belediye Kamu Güvenliği Bürosu Trafik Polisi Birimi, 2017 yılında, her 2-3 günde bir kuryenin öldüğünü veya yaralandığını bildirdiği dönemde kuryelerin sayısı bugünkü kadar fazla değildi.

Başka bir sorun ise kuryelerin genellikle üçüncü taraf ajanslar tarafından işe alınması, dolayısıyla teslimat platformu ile doğrudan bir ilişkilerinin olmamasıdır. Bu şirketlerin, kuryelerin sosyal güvenlik fonlarına ve sigorta poliçelerine katkıda bulunmaları gerekirken, çoğu bunu yerine getirmemektedir.

ILO Verilerine Göre Türkiye, Emeklilere Kaynak Ayırmada Alt Sıralarda

• ILO verilerine göre dünyada sosyal korumaya (sağlık dahil) ortalama GSYH’nin %19,3’ü oranında kamu kaynağı ayrılırken Türkiye’de bu oran %10,5.
• Dünyada emekliler için hükümet harcamalarının GSYH’ye oranı %7,9 iken Türkiye’de bu oran 4,3.
• Emekliler için Doğu Avrupa ülkelerinde GSYH’nin %9,3’ü, Batı Avrupa ülkelerinde %11,3’ü oranında kamu harcaması yapılıyor.
• Türkiye, emeklilik harcamalarına en az kaynak ayıran ülkeler arasında.
• Düşük gelirli ülkelerde sağlık hariç sosyal koruma harcamaları GSYH’nin %0,8’i iken düşük-orta gelirli ülkelerde %4,2, Arap ülkelerinde %4,6, yüksek gelirli ülkelerde %16,2, Kuzey Amerika %16,5, Batı, Kuzey ve Güney Avrupa %19,2 kaynak ayırıyor. Türkiye’de ise bu oran %6,9’a kadar geriliyor.
• Yüksek gelirli ülkelerde ortalama emeklilik harcamalarının payı %9’a, Batı, Kuzey ve Güney Avrupa’da %11’e yükselmektedir.
• Düşük gelirli ülkelerde emeklilik harcamaları GSYH’nin %0,2’sini oluştururken Türkiye ise emeklilik harcamalarına GSYH’sinin %4,3’ü kadar kaynak ayırmaktadır.
• Seçilmiş ülkelere göre sosyal koruma harcamalarına (sağlık dahil) en fazla pay ayıran ilk üç ülke %34,1 ile Fransa, %33,1 ile Finlandiya ve %30,4 ile İtalya iken en az pay ayıran üç ülke ise %8,7 ile Ermenistan, %9,5 ile Irak ve %10,2 ile Azerbaycan’dır.
• Türkiye, sosyal koruma harcamalarına ayırdığı %10,5’lik GSYH payıyla dördüncü sıradadır.
• Seçilmiş ülkelere göre emeklilik harcamalarına en fazla kaynak ayıran ilk üç ülke %16,9 ile İtalya, %16,3 ile Yunanistan ve %14,7 ile Fransa’dır.

İşe İade Talebinde Hatalı Delil Değerlendirmesi: Hakkaniyetli Yargılanma Hakkı İhlali

Anayasa Mahkemesi’nin 3 Ekim 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2019/7376 Başvuru Numaralı ve 11.06.2024 tarihli kararı ile “işe iade talebiyle işçi tarafından açılan davada delillerin hatalı değerlendirilmesi nedeniyle hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiği” iddiası ile ilgili hak ihlali kararı verildi. Gerekçede “işçinin işe iade davası sırasında usulüne uygun bir şekilde tanık dinletme talebinde bulunduğu, tanık beyanlarının işçinin iddialarını destekler nitelikte olduğu, öte yandan mahkemece yapılan değerlendirmede tanık beyanlarına yer verilmemekle birlikte işçinin iradesini sakatlayan hususların bulunduğu, dosya kapsamı bir bütün olarak ele alındığında sözleşmenin imzalanmasından yana işçi lehine makul bir yararın olmadığının belirtildiği, buna mukabil bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesinde ayrıca tanık dinlenmediği, başvurucunun soyut beyanı dışında iradesinin fesada uğradığı yönünde delil olmadığı, işçilik alacaklarının da kendisine ödendiği, dolayısıyla ikale sözleşmesinin şartlarının oluştuğu ve bu kapsamda başvurucunun iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayacağı, işe iade davası açma hakkının olmadığı sonucuna varıldığı, ne var ki somur olayda başvurucunun lehine sonuç doğruma ihtimali olan tanık delili değerlendirmeye alınmaksızın, başka bir ifadeyle böyle bir delilin olmadığı varsayılarak BAM tarafından verilen kararın adil yargılama hakkının usule ilişkin güvencelerini ihlal ederek anlamsız hale getirdiği” olduğu hususları vurgulandı.

Postalar Arasında 11 Saat Dinlenme Kuralına Aykırılık, İşçiye Fazla Çalışma Ücreti Kazandırır mı?

Somut olayda; mahkemece davalı işyerinde vardiya ve postalar halinde çalışma yapıldığı, vardiya değişim günlerinde iki vardiya arasında asgari 11 saatlik süre geçmeden davacı işçinin sonraki vardiyaya devam ettiğinin anlaşıldığı, İş Kanunun 69/son maddesinde bu durumda kesintisiz en az 11 saatlik dinlenme süresinin tanınması gerektiği, dinlenmenin çalışanın Anayasal hakkı olduğu, Kanun tarafından belirlenmiş dinlenme süresi içerisinde yapılan çalışmaların haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa dahi fazla çalışma niteliğinde olduğu belirtilerek davacı lehine fazla çalışma alacağına hükmedilmiştir. Ne var ki, dinlenilme hakkı ile fazla çalışma ücreti alacağı farklı hukuki haklar olup, dosya içeriğinden davacının fiilen çalıştığı süreye göre haftalık 45 saati aşan bir çalışmasının olmadığı anlaşıldığından fazla çalışma alacağı talebinin reddi gerekirken kabulü hatalı olup kararın bozulması gerekmiştir.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, E: 2016/20559, K: 2019/18252, T: 03.10.2019

İkinci Daire: FMLA Uzaktan Çalışma Hakkı Değil, İzin Hakkı Sağlıyor

Aile ve Tıbbi İzin Yasası (FMLA), ABD İkinci Daire Temyiz Mahkemesi bir çocuğa bakmak için alternatif düzenlemeler değil, doğrudan izin hakkı tanımaktadır.

Kemp v. Regeneron Pharmaceuticals, Inc. davasında, çalışan, kendisi ve ciddi bir tıbbi durumu olan çocuğuna bakmak için birkaç tıbbi izin aldıktan sonra, bir ayın büyük bir kısmını uzaktan çalışarak çocuğuna bakmakla geçirdi. İşe döndüğünde, yöneticileri çalışanın ofis dışında geçirdiği süre konusunda endişelerini dile getirdi ve diğer çalışanlar düzenli olarak evden çalışıyor olsalar bile, bu çalışanın haftada yalnızca bir gün uzaktan çalışmasına izin verildi. Ayrıca, çalışana İnsan Kaynakları ile görüşerek uzaktan çalışmak yerine ofis dışında geçirdiği süreyi ücretli izin veya aralıklı FMLA izni ile değerlendirmesi tavsiye edildi. Çalışan daha sonra emekli oldu ve şirketin FMLA haklarını ihlal ettiğini iddia ederek dava açtı. Federal Bölge Mahkemesi ise işveren lehine özet karar verdi ve çalışanın iddialarının hukuki dayanağı olmadığını tespit etti.

Temyiz üzerine, İkinci Daire işveren lehine kararı onayladı. Mahkeme, “bir işverenin, çalışanın FMLA kapsamındaki taleplerini reddetmeden de bu haklara müdahale ederek FMLA’yı ihlal edebileceğini” belirtti. Ancak bu davada, çalışan şirketin uzaktan çalışma hakkını büyük ölçüde kısıtladığını ve bu nedenle kendisine ceza verildiğini savundu. Fakat İkinci Daire, FMLA’nın bir çalışana izin hakkı tanıdığını, ancak uzaktan çalışma hakkı sağlamadığını ve işverenin uzaktan çalışan bir çalışanı cezalandırmasının yasa dışı olmadığını vurguladı. Mahkeme ayrıca, “uzaktan çalışmanın bir başka çözüm yolu olabileceğini, ancak FMLA anlamında ‘izin’ sayılmadığını” ifade etti.

İşverenler için olumlu bir gelişme, çalışanların FMLA kapsamında uzaktan çalışma hakkının bulunmadığıdır. Bununla birlikte, bir çalışan kendi engelliliği nedeniyle Engelli Amerikalılar Yasası (ADA) kapsamında makul bir düzenleme olarak uzaktan çalışma hakkına sahip olabilir ve işverenin bu durumu değerlendirmek için etkileşimli bir görüşme yapması gerekir. Ancak ADA, aile üyelerine bakım için makul bir düzenleme sağlama yükümlülüğü getirmemektedir.

Günün Sorusu

CEVAP: Bunun tek yolu geriye dönük beyanname düzeltmek olacaktır,

Yani beyanname düzeltme yapıp, vergi dairesinde izah ve belgeler sunarak oradan kabul ettirmek gerekir.

Eğer tutar çok yüksek değilse, farazi olarak alabileceği tutarı hesaplayıp ek ödeme vermek daha makul bir seçenek olabilir.

Bunu Biliyor Muydunuz?

SGK İle İlgili Bildirimler

• İşe giriş bildirgesi iptalini ertesi gün 23:59’a kadar,
• İşten çıkış bildirgesindeki hatayı çıkış tarihini takip eden 10 gün içerisinde,
• MUHSGK’daki hatayı ayın 26’sı 23:59’a kadar,
• Raporlu işçinin çalışmadığına dair bildirimi,10 günlük rapor süresini takip eden 5 gün içerisinde,
• İşyeri bildirgesindeki hatayı, yasal verilme süresinin son gününe kadar,
• Meslek kodunu hatalı girdiğiniz sigortalı için MUHSGK bildirimi yapıncaya kadar,
• İş kazası bildirimindeki hatayı, kaza olayını takip eden 3 iş günü içerisinde online olarak SGK’ya gitmeden ve ceza ödemeden düzeltebilirsiniz.