Günlük Gelişmeler

Ekim Ayında Ekonomik Güven Endeksi 98,0 Oldu

TÜİK’in 30.10.2024 tarihinde açıkladığı verilere göre, ekonomik güven endeksi Eylül ayında 95,0 iken, Ekim ayında %3,2 oranında artarak 98,0 değerini aldı.

Bir önceki aya göre Ekim ayında tüketici güven endeksi %3,0 oranında artarak 80,6 değerini, reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi %3,0 oranında artarak 102,2 değerini, hizmet sektörü güven endeksi %1,5 oranında artarak 114,2 değerini, perakende ticaret sektörü güven endeksi %0,1 oranında artarak 110,7 değerini, inşaat sektörü güven endeksi %1,7 oranında azalarak 86,3 değerini aldı.

2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı Yayımlandı

2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı (Program) 30/10/2024 Tarih ve 32707 (Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Programa göre;

SGK

• İşverenlerin SGK nezdinde yürütmüş oldukları tüm iş ve işlemlere tek bir platform üzerinden erişebilmelerine olanak sağlanacaktır.
• Sektörlere ve işyerlerine yönelik risk odaklı ve tarama şeklinde denetim faaliyetleri gerçekleştirilecek, prime esas kazancı bir önceki aya göre %20’den fazla azalan sigortalılara kısa mesaj yoluyla uyarı gönderilecektir.
• Çalışma izinleri ile sosyal güvenlik kayıtları arasında entegrasyon geliştirilecektir. e-İzin ve e-Muafiyet sistemleri ile SGK’nın bilgi teknolojileri sistemleri arasında entegrasyonun geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülecektir.
• Dijitalleşmeyle birlikte geleneksel işyeri kavramının dışında ortaya çıkan yeni çalışma modellerinin sosyal güvenlik sistemiyle uyumlaştırılması için teknik ve hukuki altyapının güçlendirilmesine ilişkin çalışmalar yapılacaktır.
• Sosyal güvenlik uygulamalarının başta kısmi süreli çalışma olmak üzere esnek çalışma modelleriyle uyumu artırılacaktır.

Teşvikler

• İş  Pozitif Programı kapsamında kayıtlı kadın istihdamının artırılmasına yönelik proje ve uygulamalar yaygınlaştırılacaktır.
• İstihdam teşviklerinden etkin olmayanlar sonlandırılacak.
• Kadın, genç ve engellilere yönelik teşviklerin ağırlığı artırılarak teşvik sisteminin sade ve etkin bir yapıya kavuşturulması sağlanacaktır.
• Nitelikli personel istihdamı konusunda özel sektörle rekabet halinde olan, ileri teknoloji, Ar-Ge ve bilgi birikimi gerektiren faaliyet alanlarında çalışan KİT’lerde nitelikli personel istihdamını kolaylaştırmaya yönelik hazırlık çalışmaları yapılacaktır.
• Yabancı ülkelerde yaşayan araştırmacı ve girişimcilerin ülkemizde faaliyet göstermesini cazip kılacak düzenlemeler yapılacaktır. Dijital Göçebe Vize uygulamasının geliştirilmesi ve ihtiyaç doğrultusunda güncellenmesi sağlanacaktır.

Engelli Çalışanlar

• Engelli işçi çalıştırma yükümlülüğüne ilişkin mekanizmalar değerlendirilerek güçlendirilecektir. İşverenler açısından bürokratik prosedürler azaltılacak, engelli, eski hükümlü ve terör mağduru kontenjan takibinin etkinliği artırılacaktır.
• Engelli İş Koçluğu hizmetleri kapsamında, engelli bireylerin istihdama kazandırılması ve sürdürülebilir istihdamlarının sağlanmasına yönelik iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri yaygınlaştırılacaktır.

Mesleki Eğitim

• Staj ve işletmede mesleki eğitim uygulamalarının niteliğini artırmak için işletmelerdeki usta öğretici ve eğitici personelin meslek içi eğitim almalarına yönelik projeler geliştirilecek ve bu eğitimlerin izlenmesi sağlanacaktır.
• Gençlere yönelik işbaşı eğitim programları kapsamında verilen prim ve ücret desteklerinin etkinliği artırılacaktır.
• Meslek lisesi mezunu gençlerin mezun oldukları alanda istihdam edilmelerini sağlamak amacıyla işbaşı eğitim programları kapsamında sunulan destek mekanizmaları güçlendirilecektir.
  

İş Sağlığı ve Güvenliği

• Sürekli iş göremezlik geliri veya maluliyet aylığı alan kişilerin yeniden işgücü piyasasına dönmesi için mesleki rehabilitasyon uygulamasına yönelik hazırlık çalışmaları yürütülecektir.
• Yüksekte güvenli çalışma bilincinin artırılmasına ve iş kazalarını önleyici nitelikte iş ekipmanına yönelik bilgilendirme faaliyetleri, teknik rehberlik ve destekler yaygınlaştırılacaktır.
• Çalışan çocukların çocuk hakları, İş Kanunu, ilk yardım ile iş sağlığı ve güvenliği eğitimi almaları, işverenlerin de “Çocuk Hakları İş İlkeleri” bağlamında eğitilmeleri sağlanacak ve çocuk çalıştırma kapsamındaki sorumlulukları hakkında bilinçlendirme çalışmaları yürütülecektir.

Diğer Düzenlemeler

• Doğuşta beklenen yaşam süresindeki artışa uyumlu olarak emeklilik yaşının belirlenmesi için otomatik ayarlama mekanizmalarına ilişkin çalışmalar yapılacaktır.
• Vergi harcamaları gözden geçirilecek, etkin olmayan istisna, muafiyet ve indirimler kaldırılacaktır.
• Bireysel emeklilik sistemi (BES) daha cazip hale getirilerek Otomatik Katılım Sistemi (OKS) işveren katkısını içerecek şekilde geliştirilecek ve fon çeşitliliği sağlanacaktır. Tüm tarafların mutabık kalacağı bir model geliştirilerek OKS’nin işveren katkısını da içeren ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır.
• AB Yeşil Mutabakatına uyum kapsamında üretim ve ticarete yönelik sektörel dönüşüm adımları hayata geçirilecektir.
• Kişisel Verilerin Korunması Kanununun Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) başta olmak üzere AB müktesebatına uyum sürecine yönelik çalışmalar tamamlanacaktır.

BES Kesintilerinde Yenilik: Cumhurbaşkanlığı Programında Sadeleşme ve Teşvik Adımları

Cumhurbaşkanlığı’nın 2025 yılı programı, bireysel emeklilik sisteminde (BES )kesintilerin sadeleştirilmesi ve azaltılması hedefini ortaya koyuyor. Yayımlanan programa göre, BES kesintilerinde düzenleme yapılacak ve ilgili yönetmelik değişiklikleri paydaş görüşleri alınarak yayımlanacak. Bu kapsamda, yükseköğretim kurumlarında kayıtlı 25 yaş altı gençlerin BES’e katılımını teşvik etmek için yeni uygulamalar devreye sokulacak.

Ayrıca, kamuoyunda tartışılan tamamlayıcı emeklilik sistemine ilişkin de adımlar atılacak. Program, mevcut otomatik katılım sisteminin işveren katkılı bir ikinci basamak emeklilik sistemine dönüştürülmesini öngörüyor. Bu kapsamda, tarafların üzerinde anlaştığı model için gerekli mevzuat hazırlıklarına başlanacağı belirtiliyor.

Birleşik Krallık Çalışanlarının Yan Hak Tercihleri

Birleşik Krallık çalışan yan hakları verilerinin analizine göre, süpermarket indirimlerine erişimi olan çalışanların %98’i haftalık alışverişlerinde bu avantajı kullanıyor. Bu yan hak, artan yaşam maliyetleri karşısında çalışanlara somut bir mali rahatlama sağlıyor ve ortalama bir çalışan yılda 725 sterlin tasarruf ediyor.

• Araştırma,145.000’den fazla çalışan için işyeri yan hak verilerini değerlendirdi ve diş sağlığı hizmetlerinin çalışanlar tarafından en çok değer verilen ikinci yan hak olduğunu ortaya koydu.
• Ulusal Sağlık Sistemi hizmetlerine olan talebin artması ve sınırlı randevu imkânları nedeniyle, çalışanların %60’ı özel destek için yan haklara yöneliyor.
• Acil mali ihtiyaçlarda çalışanların maaşlarının bir kısmını öne çekmesine imkân tanıyan maaş avansı da Birleşik Krallık’taki çalışanlar arasında oldukça popüler; ortalama olarak çalışanların %78’i geçen yıl bu hizmetten yararlandı. Ancak buna rağmen, işverenlerin yalnızca %23’ü bu faydayı sunuyor.
• Sıklıkla “en popüler fayda” olarak değerlendirilen spor salonu üyelikleri, çalışanların sadece %8’i tarafından kullanılıyor; buna karşın işverenlerin %76’sı bu hizmeti sunuyor.
• Çalışanları işlerine bağlamak, tanımak ve motive etmek için tanınma, ödüllendirme ve avantajları bir araya getiren Rippl platformu CEO’su Chris Brown, şu yorumda bulunuyor: “Perakende ve yaşam tarzı indirimleri, çalışanların haftalık gıda alışverişleri, dışarıda yemek veya aileyle sinema gibi günlük harcamalarına yardımcı olabilecek kolay erişilebilir bir yan haktır. İşverenler için bu, önemli maaş artışları yapmadan çalışanlara mali destek sağlamanın basit bir yoludur. Analizimiz, işyeri faydalarının gerçekten etkili olabilmesi için çalışanların günlük hayatlarını kolaylaştırması gerektiğini gösteriyor, yalnızca genel bir iş hedefini yerine getirmek veya formalite olarak sunulmamalı. Günümüzün rekabetçi ortamında yetenek çekmek ve elde tutmak için işverenlerin, çalışanların ihtiyaçlarını önceliklendirmesi ve onları gerçekten desteklemesi gerekiyor.”

En Çok Verilen Yan Haklar:

• Perakende indirimleri
• Maaş avansı
• Diş sağlığı hizmetleri
• Göz muayeneleri
• Hayır kurumlarına bağış yapma

ABD Çalışma Bakanlığı, Yapay Zeka Kullanan İşverenler İçin “En İyi Uygulamalar” Kılavuzunu Yayınladı

ABD Çalışma Bakanlığı (DOL), yapay zeka (AI) kullanan işverenler ve geliştiriciler için kısa süre önce bağlayıcı olmayan yeni yönergeler yayınladı. Bu yönergeler, Mayıs 2024’te yayımlanan sekiz yapay zeka “ilkesine” dayanmaktadır ve yapay zekanın tasarımından, kullanımına kadar tüm yaşam döngüsünü kapsamaktadır.  İlkelerin özeti:

1. Çalışanların Güçlendirilmesi: İşyerinde yapay zeka sistemlerinin tasarımında işçilerin girdilerinin entegrasyonunu teşvik eder.
2. Yapay Zekayı Etik Olarak Geliştirme: Geliştiricileri, yüksek hata oranları veya ayrımcılık riski olan yapay zeka sistemlerini kısıtlamaya yönlendirir.
3. Yapay Zeka Yönetişimi ve İnsan Gözetimi: İşverenlerin yapay zeka için net yönetişim sistemleri kurmasını ve insan gözetimini sağlamasını teşvik eder.
4. Şeffaflık: İşverenlerin yapay zeka sistemlerinin nasıl kullanıldığı ve verilerin toplandığı hakkında çalışanlara şeffaf bilgi vermesini vurgular.
5. Emek ve İstihdam Haklarının Korunması: Yapay zeka sistemlerinin işçi haklarını ihlal etmemesi gerektiğini belirtir ve ayrımcılık denetimlerini teşvik eder.
6. Çalışanları Etkinleştirmek İçin Yapay Zeka Kullanma: İşverenlerin, iş kalitesini artırmak için yapay zeka sistemlerini pilot programlarla uygulamalarını önerir.
7. Yapay Zekadan Etkilenen Çalışanları Destekleme: İşverenleri, çalışanların işten çıkarılma riskini minimize etmek amacıyla uygun eğitim fırsatları sunmaya teşvik eder.
8. Çalışan Verilerinin Sorumlu Kullanımı: Çalışan verilerinin güvenli ve sorumlu bir şekilde toplanması ve kullanılmasını önerir.

DOL’un bu yönergeleri, işverenlerin yapay zekadan faydalanırken çalışanlarını korumalarına yardımcı olacak bir çerçeve sunmaktadır. Yönergeler bağlayıcı olmamakla birlikte, yapay zeka kullanımıyla ilgili federal, eyalet ve yerel düzenlemelerin sürekli izlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Starbucks Hibrit Çalışma Politikasını Sertleştiriyor: Uyumsuzluk İşten Çıkarmayla Sonuçlanabilir

Starbucks, hibrit çalışma politikası kapsamında ofis çalışanlarının haftada üç gün ofiste bulunmalarını zorunlu hale getiriyor ve bu kurala uymayanlar işten çıkarılma riskiyle karşı karşıya kalacak. Ocak 2025’te başlayacak olan “sorumluluk süreci” ile birlikte uyumsuzluğa yönelik yaptırımlar devreye girecek. Yeni CEO Brian Niccol’un, kendi ofis rutinine rağmen bu kurala bağlı kalacağı açıklandı.

Niccol, çalışanların işlerini verimli yapabilmek için çoğunlukla ofiste olmaları gerektiğini savunuyor. Diğer büyük şirketler gibi, Starbucks da pandemi sonrasında uzaktan çalışma modeline yönelik taleplerin ardından ofise dönüşü teşvik eden düzenlemeler yapıyor. Amazon da benzer bir dönüş politikasını Ocak 2025’te uygulamaya almayı planlıyor ve bu ortama uygun olmayanlar için başka şirket seçeneklerinin olduğunu belirtiyor.

2024 Dünya İş-Yaşam Dengesi Raporu

• İspanya iş-yaşam dengesi açısından dünya genelinde en iyi durumda yer alırken,
• İngiltere 40 ülke arasında 34. sırada yer aldı.
• Bu endeks, ücretli yıllık izin günleri, resmi tatil sayıları, tam ücretli doğum ve babalık izni süreleri ile dört günlük çalışma haftası politikalarını temel alarak ülkelerin puanlamalarını yaptı. 100 üzerinden yapılan bu puanlama sisteminde, puanı yüksek olan ülkeler daha üst sıralarda yer aldı.
• İngiltere, en alttaki 10 ülke arasında yer alarak iş-yaşam dengesi açısından zayıf bir performans sergiledi.
• İngiltere’de yıllık izin günleri ve resmi tatil sayıları açısından ortalama bir konumda bulunsa da, çalışanlara 20 gün yasal yıllık izin sunulması nedeniyle Fransa ve Norveç gibi 25 gün izin veren ülkelerin gerisinde kaldı. Ayrıca, 8 gün resmi tatili olan İngiltere, İspanya, Litvanya ve İzlanda gibi 14 günlük resmi tatile sahip ülkelerle karşılaştırıldığında da dezavantajlı bir konumda.
• İngiltere’de esnek çalışma olanakları pandemi sonrası yaygınlaşmış olsa da, tam zamanlı çalışanlar için haftada 5 gün çalışma düzeni en yaygın uygulama olarak devam ediyor.
• Birleşik Krallık’ta “yurtdışında çalışma vizesi” aramalarının %27 artış göstermesi, çalışanların diğer ülkelerdeki iş fırsatlarını araştırdığını ve ülkenin iş-yaşam dengesi konusundaki yetersizliklerinin çalışana olan etkilerini yansıtıyor.

İş-Yaşam Dengesi Endeksinde İlk 10 Ülke

1. İspanya – 57.92
2. Fransa – 54.89
3. Kazakistan – 52.63
4. Litvanya – 52.16
5. İzlanda – 52.09
6. Japonya – 50.43
7. Norveç – 49.36
8. Lüksemburg – 48.49
9. Yeni Zelanda – 48.30
10. Avusturya – 47.83

İş-Yaşam Dengesi En Kötü 10 Ülke

1. Kanada – 25.53
2. İsviçre – 27.68
3. Meksika – 30.55
4. Çin – 30.75
5. ABD – 33.12
6. Hindistan – 33.81
7. İngiltere – 34.00
8. Avustralya – 34.43
9. İrlanda – 34.63
10. Romanya – 34.86

Bordroların Şirket Online Sisteminde Yayınlanması, İçeriğinin Personel Tarafından Kabul Edildiği Sonucunu Doğurur mu?

Davalı vekili, davacının kendisine ödenen tüm ücretlerini ve bu ücretlere ait aylık bordroları müvekkili şirketin online İnsan Kaynakları sisteminden görebildiğini, 2004 senesinden beri bu hususta herhangi bir itirazı bulunmadığından dava konusu alacakları talep edemeyeceğini ileri sürmüş ise de davalı tarafça dosyaya sunulan bordroların imzasız olduğu, davacının daha önce itiraz etmemiş olmasının bordrolarda düzenli olarak asıl ücrete dahil olmayan bir ikramiye ödemesi yapılmasını kabul ettiği anlamına gelmeyeceği, anlaşıldığından davalı vekilinin davacının bordrolara itiraz etmediğine yönelik istinaf itirazları yerinde değildir.

İstanbul BAM 48. HD 2020/828 E. 2021/1679 K. 28.10.2021

Düsseldorf Yüksek İş Mahkemesi: Ebeveyn İzninde Olanlara Tam İkramiye Ödenmemesi Ayrımcılık Değil

2019 yılından beri bir belediye tarafından istihdam çalışan ve Haziran 2023’ten Nisan 2024’e kadar ebeveyn izninde olan çalışan, Aralık ayı ortasında yarı zamanlı olarak işine yeniden başlamıştı. Davacı için geçerli olan toplu sözleşme, Haziran 2023’te enflasyonu telafi etmek için bir kerelik bir ödemenin yanı sıra Temmuz 2023’ten Şubat 2024’e kadar olan dönemde aylık enflasyon tazminatı ödemeleri yapılmasını öngörüyordu.

İşveren sadece Ocak ve Şubat 2024 ayları için çalışma saatlerinin yüzdesine uygun olarak kısmi bir ödeme yapmıştır. İşverene göre, çalışılmayan aylar için ikramiye ödenmesine ilişkin herhangi bir toplu sözleşme hakkı bulunmamaktadır.

Bunun üzerine çalışan, iş hukuku kapsamında eşitlik ilkesinin ihlal edildiğini ve cinsiyet temelinde ayrımcılık yapıldığını ileri sürerek dava açmıştır. Buna ek olarak, hastalık maaşı alan kadın çalışanlar da ikramiyeyi alacaktı, dolayısıyla bu da eşitsiz muamele olarak görülebilirdi.

Essen İş Mahkemesi, çalışanı haklı bularak, ebeveyn iznindekilere eksik ödeme yapılmasının ayrımcılık teşkil ettiğine karar verdi. Ancak Düsseldorf Yüksek İş Mahkemesi, bu kararı iptal etti ve toplu sözleşmenin ikramiye ödemesini iş performansına dayandırmasının objektif bir gerekçesi olduğunu belirtti. Mahkeme, yalnızca çalışanın iş yaptığı aylarda ödeme hakkı bulunduğuna karar verdi ve hastalık parası alan çalışanlar için istisnaların bu durumu etkilemeyeceğini vurguladı. Kararın temyize açık olduğu belirtildi.

Düsseldorf Yüksek İş Mahkemesi, 14 Ağustos 2024 Tarihli Karar – 14 SLa 303/24

Günün Sorusu

SORU: Çalışanların öğle arasındaki kullandıkları mola saati ile ilgili olarak;

1. Çalışan, öğle molasını işyeri yemekhane hizmeti verse bile dışarıda kullanabilir mi?
2. Çalışana iş kazası riskini de göze alarak dışarıda mola kullanımına izin vermeli miyiz ?
3. Dışarıda mola kullanımlarında izin formu almalı mıyız?
4. Bu konuların hepsinin işyeri inisiyatifinde olduğunu düşünürsek, İnsan kaynakları olarak mola saatlerinde alan kısıtlaması ile ilgili duyuru maili atabilir miyiz?

CEVAP:  

1. Çalışan öğle arası dediğimiz ara dinlenme sürelerinde, bir serbestliğe sahiptir. Bunun bir sonucu olarak, dışarıda yemek yiyebilir, işlerini halledebilir vs. Dolayısıyla istediği gibi kullanması esastır.
2. Dışarıda mola kullanımı serbest olmalıdır.
3. Hayır, ara dinlenme olduğu için dışarı çıkacaksa örneğin kartla çıkış vs. yapabilir.
4. Atamayız, bu konuda yapılabilecek alanda kal kısıtlamasının alternatif değerlendirmesi “icap” dediğimiz bekleme şeklidir. Yani mola saatlerini nasıl ve nerede geçireceğini işveren belirlememelidir.

Bunu Biliyor Muydunuz?

Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Kuruma Verilmesi

5510 sayılı Kanun’un 4.maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için cari aya ilişkin düzenlenecek asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesini;

• Özel nitelikteki işyeri işverenleri, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 26’sı,
• Resmî nitelikteki işyeri işverenleri ise, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın 26’sı,
• Bazı özel nitelikteki işyeri işverenleri ayın 15’i ile takip ayın 14’ü arasında; bazı resmî nitelikteki işyeri işverenleri ise ayın 1’i ile 30’u arasında ücret alan sigortalılar çalıştırdığından, bu nitelikteki işyeri işverenlerince;
  • Ayın 1’i ile 30’u arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 26’sı,
  • Ayın 15’i ile takip ayın 14’ü arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için en geç belgenin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın 26’sı saat 23.59’a kadar e-Sigorta kanalıyla Kuruma göndermek zorundadırlar.