Günlük Gelişmeler

Hizmet, Perakende Ticaret ve İnşaat Güven Endeksleri, Ağustos 2024

Güven endeksi hizmet sektöründe %2,0 azaldı, perakende ticaret sektöründe %0,8 arttı, inşaat sektöründe %1,1 arttı.
Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Ağustos ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %2,0 oranında azalarak 111,8 değerini, perakende ticaret sektöründe %0,8 oranında artarak 107,9 değerini ve inşaat sektöründe %1,1 oranında artarak 88,0 değerini aldı.

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Tebliğin Ayrıntıları

24.08.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Tebliğ (No: 2024/1) ile Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’a ilave sigorta primi işveren hissesi desteği (İSPİH) eklenmiştir. Tebliğ ayrıntılarına göre;

• Yatırımcılara kadın veya genç istihdamına yönelik ilave sigorta primi işveren hissesi desteği verilecek.

• 29.06.2021’den sonrasındaki müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında uygulanacak.

• Desteğin uygulanabilmesi için yatırımcıların, yatırım teşvik belgesinde kayıtlı sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasının bittiği dönemi takip eden 3 ay içerisinde SGK’ya başvurması gerekiyor.

• Teşvik belgelerinde kayıtlı sigorta primi işveren hissesi desteğinden kısmi süreli çalışma, sigortalıya ilişkin rapor, ücretsiz izin gibi eksik günler hariç olmak üzere toplam 360 gün prim ödeme süresinde faydalanmış kadın veya genç (18 yaşını doldurmuş ve 26 yaşından gün almamış kişi) İSPİH desteğine konu çalışan sayısının hesaplanmasında dikkate alınacak.

• Yararlanılan destek tutarı, yatırımcının faydalandığı sigorta primi işveren hissesi desteği tutarı da dahil olmak üzere teşvik belgesinde kayıtlı azami destek tutarını geçemeyecek. Ayrıca hesaplanan çalışan sayısı teşvik belgesinde kayıtlı olan ilave istihdam sayısını aşamayacak.

• İSPİH desteğinden yararlanabilecek yatırımcılara ilişkin firma adı, teşvik belgesi sayısı, iş yeri sicil numarası, istihdam sayısı, vergi dairesi ve numarası, destek başlangıç dönemi ve destekten yararlanma süresine dair bilgiler SGK tarafından Bakanlığa ayda 1 defa bildirilecek.

Yapay Zekanın Yakında Ortadan Kaldırabileceği Meslekler

Yapay zeka, otomasyon ve dijitalleşme, iş dünyasında büyük değişimlere neden oluyor. Üretim, medya, ulaşım, sağlık, hukuk ve teknoloji gibi sektörler bu değişimlerden etkileniyor. Montaj hattı çalışanları, düzeltmenler, taksi şoförleri, avukat yardımcıları, radyologlar, web geliştiricileri gibi meslekler yapay zeka tarafından tehdit ediliyor. Özellikle otomasyon ve yapay zeka destekli araçlar, bu alanlardaki manuel iş gücüne olan ihtiyacı azaltıyor. Ancak, bu mesleklerin tamamen yok olacağı anlamına gelmiyor; değişen teknolojiye uyum sağlamak ve yeni beceriler edinmek, bu süreçte hayatta kalmanın anahtarı olarak görülüyor.

İlk 7 Ayda En Çok Alım Yapılan 3 Meslek

2024 yılı Temmuz ayı sonuna kadar Eleman.net tarafından paylaşılan istihdam verilerine göre, en fazla iş başvurusu yapılan mesleklerde güvenlik görevlisi %5,45 ile birinci sırada yer alırken, onu %5,14 ile depo elemanı ve %3,03 ile ön muhasebe elemanı takip etti. İşverenlerin en çok aradığı pozisyonlar ise %7,01 ile güvenlik görevlisi, %4,76 ile temizlik görevlisi ve %4,10 ile depo elemanı oldu.

Eleman.net CEO’su Levent Dicle, güvenlik görevlisi ve turizm elemanı pozisyonlarındaki artışı, büyük şehirlerdeki nüfus yoğunluğunun ve turizm sektöründeki toparlanmanın etkisi olarak değerlendirdi. 2024 yılında en çok işe alım yapan sektörler arasında gıda sektörü birinci sırada yer aldı.

İŞKUR verilerine göre 2024 yılının ilk yedi ayında Türkiye genelinde 1.570.273 açık iş pozisyonu bulunurken, imalat sanayi en fazla çalışan arayan sektör oldu. Aynı dönemde İŞKUR aracılığıyla 829.031 kişi iş sahibi oldu; en fazla istihdam artışı İstanbul’da 204.306 kişi ile gerçekleşti.

Pandemide Zirveye Çıkan Meslekte İstihdam Düşüşü Sürüyor

Pandemi döneminde zirveye çıkan yazılım sektöründeki istihdam, salgın sonrasında düşüş eğiliminde. Mart 2022’de zirve yapan yazılım geliştirici iş ilanları, 2 Ağustos 2024 itibarıyla ciddi bir azalma gösterdi. Federal Reserve Bank of St. Louis’in verilerine göre, yazılım geliştirici iş ilanlarının endeksi 231,25 puandan 68,48 puana geriledi.

Yapay zekanın programlama yapabilme yetenekleri, temel ve orta düzey yazılım işlerini etkilerken, yazılım mühendislerine olan ihtiyacın süreceği belirtiliyor. Yapay zekanın istihdam üzerindeki etkisinin uzun vadede tüm sektörlerde düşüşe yol açacağını ancak bunun yazılımcılar için işlerini kolaylaştırıcı bir rol oynadığı vurgulanıyor.

Harley-Davidson, Çeşitlilik, Eşitlik ve Kapsayıcılık Çalışmalarını Sonlandırıyor

Harley-Davidson, çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) çalışmalarını azaltma kararı aldığını duyurdu. Şirket, LGBTQ+ çalışanlarının haklarına yönelik aldığı danışmanlık hizmetini sonlandırdı ve sponsorluk kararlarının bundan böyle şirketin ve vakfının inisiyatifinde olacağını belirtti.

Harley-Davidson, Nisan ayından bu yana DEI ile ilgili bir departmana sahip olmadığını ve işe alım kotaları ile eğitimlerde “sosyal içerikli” materyallere yer vermeyi reddettiğini açıkladı. Şirket, ilk müdahale ekipleri, aktif görevdeki askerler ve gazilere olan desteğini sürdüreceğini de ekledi.

Bu kararlar, muhafazakar aktivist Robby Starbuck’ın DEI girişimlerine yönelik eleştirilerinin ardından geldi.

İngiltere’de İş Hukukunda Değişiklikler

İngiltere’de yeni hükümet, çalışma hukuku alanında birçok reform vaat etti. Yeni hükümetin vaat ettiği başlıca çalışma hukuku değişiklikleri:

• Asgari ücret, önümüzdeki birkaç yıl içinde aşamalı olarak artacak ve 2026’ya kadar saatlik 12 sterline ulaşacak. Bu artış, özellikle KOBİ’ler için önemli bir mali yük getirecek. İşverenlerin maaş sistemlerini bu yeni oranlara göre güncellemeleri gerekiyor.

• Uyum sağlanmazsa ağır para cezaları ve hukuki sonuçlarla karşılaşılabilir.

• Esnek çalışma düzenlemeleri talep etme hakkı, tüm çalışanlar için işe başlama gününden itibaren geçerli olacak.

• Haksız fesih korumaları güçlendirilecek ve bu hak, iki yıl yerine bir gün üzerinden başlatılacak.

• Gig ekonomisi çalışanları tatil ücreti ve asgari ücret hakları gibi yeni haklar elde edecek.

• Sendika kurma ve üyelik süreçleri kolaylaştırılacak.

• Toplu pazarlık anlaşmaları teşvik edilecek ve daha fazla işçi bu süreçten faydalanacak.

• Yasal grev eylemleri için gerekli eşik düşürülecek, böylece sendikaların endüstriyel eylem düzenlemesi daha kolay hale gelecek.

• Ebeveyn izni süresi uzatılacak ve yeni ebeveynler için daha fazla ücretli izin sağlanacak.

• Babalık izni 2 haftadan 6 haftaya çıkarılacak ve tam ücretli olacak.

• Paylaşımlı ebeveyn izni daha esnek hale getirilecek, izinler bloklar halinde veya aynı anda kullanılabilecek.

• Cinsiyet ücret farkı raporlama eşiği düşürülecek, daha fazla işletme ücret farklarını açıklamak zorunda kalacak. Büyük şirketler, üst düzey pozisyonlarda kadınlar, etnik azınlıklar ve diğer temsil edilmeyen grupları içeren yeni çeşitlilik kotalarını karşılamak zorunda kalacak.

• İşverenler kapsamlı ayrımcılık karşıtı politikalar ve eğitim programları uygulamak zorunda olacak.

Esnek çalışma hakkı gibi bazı korumalar ilk yıl içinde uygulanacak. Asgari ücret artışı gibi diğer değişiklikler, işletmelerin uyum sağlaması için aşamalı olarak yürürlüğe girecek.

Yeni hükümetin çalışma hukuku reformları, işçi korumalarını güçlendirmeyi, eşitliği teşvik etmeyi ve sendikaları güçlendirmeyi hedefliyor. Bu reformlar işçilere fayda sağlarken, işletmelerin yeni düzenlemelere uyum sağlaması gerekecek.

Kaspersky’nin Araştırma Raporu: Yapay Zeka ve Toplumun Geleceği

Kaspersky’nin “Heyecan, Batıl İnanç ve Büyük Güvensizlik – Küresel Tüketiciler Dijital Dünya ile Nasıl Etkileşim Kuruyor” başlıklı araştırması, yapay zekanın toplumda artan etkisini ele alıyor.

• Araştırmaya göre, Türkiye’deki katılımcıların %40’ı yapay zekanın tarafsızlığı sayesinde daha adil bir patron olabileceğine inanıyor.

• Katılımcıların %62’si yapay zekanın eğitimde sanal deneyimler ve metaverse aracılığıyla rol alacağını düşünüyor.

• %50’si yapay zekanın hayatlarının vazgeçilmez bir parçası olduğunu belirtirken, %45’i yapay zekanın geleceği iyileştirme potansiyeline sahip olduğunu düşünüyor.

• %79’u günlük yaşamlarını verimli yönetmek için yapay zeka kullanmak istiyor.

• %56’sı yapay zekanın insan ilişkilerini değiştirebileceğine inanıyor.

  
  

Kaspersky Makine Öğrenimi Teknolojisi Araştırma Grup Müdürü Vladislav Tushkanov, yapay zekanın insani deneyimleri iyileştirme potansiyeline dikkat çekiyor, ancak bu ilerlemenin aynı zamanda riskleri de beraberinde getirdiğini vurguluyor.

Kaspersky, Haziran 2024’te 10 bin katılımcıyla çevrimiçi bir anket gerçekleştirdi. Ankette, Birleşik Krallık, Almanya, Fransa, İspanya, İtalya, Portekiz, Brezilya, Meksika, Rusya, Kazakistan, Hindistan, Çin, Endonezya, Türkiye, Suudi Arabistan, BAE ve Güney Afrika’dan katılımcılar yer aldı.

Kaspersky’nin araştırması, yapay zekanın toplumda hızla yayılan etkisini ve bu teknolojinin getirdiği fırsatlar ile riskleri gözler önüne seriyor. Yapay zekanın adalet, eğitim ve günlük yaşamda önemli bir rol oynayacağı öngörülüyor.

Yargıtay: Kıdem ve Yıllık İzin Alacağında 365 Gün Hesabı

“Dolayısıyla davacının işe başlama tarihi 11.09.2020, son çalışma tarihi 09.09.2021; 11.09.2020-10.09.2021 tarihleri arasında geçen süre ise 364 gün olup mülga 1475 Sayılı Kanun’un 14. maddesiyle 4857 Sayılı Kanun’un 53. maddesinde öngörülen bir yıllık hizmet süresi süre koşulu sağlanmadığından kıdem tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağına ilişkin taleplerin reddi yerine kabulüne karar verilmesi hatalıdır.”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2024/5138 K. 2024/6724 T. 5.4.2024

Britanya Kolumbiyası Mahkemesi (CRT): Görev Değişikliği İstifaya Zorlama Mıdır?

Çalışan 07.03.2022’den 02.09.2022’deki istifasına kadar istihdam edilmiştir. Hem Trafik Kontrol Personeli (TCP) hem de Şerit Kontrol Teknisyeni (LCT) olarak işe alınmış ve her bir rol için farklı saatlik ücretler ödenmiştir. Çalışana her iki görevde de belirli sayıda vardiya garantisi verilmemiştir. Bir dizi hatanın ardından, işveren çalışanın LCT görevleri için uygun olmadığı sonucuna varmış ve çalışana bundan sonra sadece TCP olarak çalışacağını bildirmiştir. Bunun üzerine çalışan, bu kararın kendisini yalnızca TCP rolünde çalışmaya indirgediğini ve istifa etmeye zorlandığını iddia ederek derhal istifa etmiştir.

Şirket, çalışanın istifasının gönüllü olduğunu ve şirketin herhangi bir zorlayıcı ya da hukuka aykırı hareketi olmadığını savunmuştur. Şirket, çalışanın yetenekleri ve deneyimleri doğrultusunda uygun görevlerde olduğunu, sadece TCP rolüne geçişin istihdama ilişkin şartlarda bir ihlal olmadığını ve çalışanı istifa etmeye zorlama gibi bir durum teşkil etmediğini belirtmiştir.

Bu vakada, çalışan ve şirket arasında yalnızca sözlü bir iş sözleşmesi vardı; iki rolden herhangi birinde garanti edilen saatleri belirten yazılı bir sözleşme veya başka bir belge yoktu. Çalışan çoğunlukla LCT olarak çalışsa da, bu değişiklikten önce hem TCP hem de LCT olarak görev yapmıştır. Ayrıca, şirket bu değişikliğin ardından kendisine TCP olarak vardiya teklif etmeye devam etmiştir.

Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda, CRT, şirketin çalışanı yalnızca TCP görevlerine atama kararının istihdamının temel bir ihlali olmadığına karar vermiştir. Bu nedenle, CRT çalışanın istifasının gönüllü olduğu sonucuna varmış ve çalışanın talebini reddetmiştir.

CRT, çalışanın istihdam koşullarının değiştiğini ancak kendisine hala işe alındığı rolde iş teklif edildiğini vurgulayarak böyle bir ihlal bulmamıştır.

SORU: 30 Ağustos Cuma günü resmi tatil, 26 Ağustos haftası yıllık izin kullanan personelden kaç gün izin düşmeliyiz? Cumartesi günlerini normal şartlarda izinlerden düşüyoruz ancak Cuma günü resmi tatil olduğu için Cumartesi gününün izinden düşülmesi gerekir mi?

CEVAP: 2429 sayılı Kanunda “Bu Kanunda belirtilen ulusal bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.” Hükmü olsa da, ilgili Kanun devlet memurlarının Cumartesi günleri de çalıştığı zaman için çıkarılmış bir düzenleme. Dolayısıyla bunu dikkate almıyoruz.

Bu örneğimizde de Cuma günü tatilden sayılmayacak, ancak Cumartesi gününü tatilden saymamız uygun olacaktır.

Bunu Biliyor Muydunuz?

Resmi Tatil Çalışması

Bu yıl 30 Ağustos Zafer Bayramı Cuma gününe denk gelmektedir. Bu sebeple 30 Ağustos 2024 Cuma günü 1 günlük resmî tatildir.

• İşçinin resmi tatillerde çalıştırılabilmesi için iş sözleşmesinde bu durumun kararlaştırılması veya işçinin onayının olması gerekir. Eğer böyle bir sözleşme hükmü veya onay yoksa, işçi resmi tatillerde çalışmaya zorlanamaz.

• Sözleşmede hüküm veya onay olmasına rağmen işçi resmi tatilde çalışmazsa, işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

• İşçi resmi tatilde çalışmazsa, o günün ücretini tam olarak alacaktır.

• Resmi tatilde çalışılırsa, işçiye ayrıca birgünlük ücret daha ödenir.

• Resmi tatilde ne kadar çalışıldığına bakılmaksızın, karşılığı bir günlük ücret olacaktır (bir saat de çalışılsa 7,5 saat de çalışılsa).

• Resmi tatil günlerindeki çalışmalar kural olarak fazla çalışma sayılmaz, ancak haftalık çalışma süresi aşılırsa, aşan süre için %50 artırımlı fazla çalışma ücreti ödenir.