Günlük Gelişmeler

İŞKUR Engelli Teşvikinde Yeni Başvuru Dönemi Açıldı

İŞKUR, engelli bireylerin kendi işlerini kurmalarına yönelik olarak geri ödemesiz 400.000 TL hibe desteği sağlamaktadır. Tarım ve hayvancılık sektöründe engellilere maksimum 300.000 TL, diğer sektörlerde ise en fazla 400.000 TL hibe verilecektir. Eski hükümlülere ise tarım ve hayvancılık sektöründe 240.000 TL, diğer sektörlerde ise 300.000 TL hibe desteği sunulmaktadır.

Desteklenecek proje türleri şu şekildedir:

• Engellilerin Kendi İşlerini Kurmalarına Yönelik Hibe Desteği: Engelli bireyler, proje başvurularını 6 Aralık 2024 saat 23:59’a kadar e-Devlet üzerinden yapmalıdır. Elden veya posta ile yapılan başvurular kabul edilmeyecektir.
• Eski Hükümlülerin Kendi İşlerini Kurmalarına Yönelik Projeler: Eski hükümlüler, projelerini Adalet Bakanlığı aracılığıyla İŞKUR Müdürlüklerine iletebilirler.
• Engellilerin İstihdamını Sağlayacak Destek Teknolojilerine Yönelik Projeler: Engellilerin işe yerleştirilmesi ve iş yerlerine uyumlarının sağlanması amacıyla projeler desteklenecektir.
• Mesleki Eğitim ve Rehabilitasyon Projeleri: Engellilerin istihdam edilebilirliğini artırmak amacıyla mesleki eğitim ve rehabilitasyon projeleri de hibe desteği kapsamındadır.
• Korumalı İşyeri Desteği: Ruhsal ve zihinsel engelli bireylerin istihdam edileceği korumalı işyerlerine yönelik projelere de destek sağlanacaktır.

Başvuru yapacak kişilerin İŞKUR’a kayıtlı, girişimcilik belgesine sahip, 18 yaşından büyük ve en az %40 engelli veya eski hükümlü olmaları gerekmektedir. Başvurular, 6 Aralık 2024 mesai bitimine kadar devam edecektir.

İŞKUR, Eylül 2024 İstatistik Bülteni’ni Yayımladı*

İŞKUR, Eylül 2024 İstatistik Bülteni’ni yayımladı.

• Eylül ayında İŞKUR aracılığıyla toplam 134.070 işe yerleşme gerçekleşti. Bu yerleşmelerin 78.274’ü (%58,4) erkek, 55.796’sı (%41,6) kadın olarak kaydedildi. Ocak-Eylül 2024 döneminde toplam 1.080.189 işe yerleştirme yapıldı.
• En fazla işe yerleştirme sanayi sektöründe “İmalat” alanında oldu. Mesleklere göre ise en çok “Turizm ve Otelcilik Elemanı, Özel Güvenlik Görevlisi (Silahsız) ve Reyon Görevlisi” mesleklerinde gerçekleştirildi.
• 2024 yılının Ocak-Eylül döneminde 411.528 kadın, 394.079 genç, 30.585 engelli ve 199.776 yükseköğrenim mezunu işe yerleştirildi.
• Eylül ayında İŞKUR, işverenlerden 215.986 açık iş aldı. 2024 Ocak-Eylül döneminde toplam 2.011.836 açık iş alınmış olup bunların %99’u özel sektörden geldi. En fazla açık iş imalat sanayi sektöründe ve “Turizm ve Otelcilik Elemanı, Özel Güvenlik Görevlisi (Silahsız) ve Servis Elemanı (Garson)” mesleklerinde kaydedildi.
• Eylül ayında İŞKUR’a kayıtlı işsiz sayısı 2.292.472 kişi olarak belirlendi; bu kişilerin %47,8’i erkek, %52,2’si kadın ve %22,3’ü 15-24 yaş grubundadır.
• Eylül ayında aktif işgücü piyasası programları çerçevesinde 1.106 program düzenlendi ve 4.809 kişi bu programlardan faydalandı. 2024 Ocak-Eylül döneminde ise 11.010 program düzenlenerek 52.036 kişi yararlandı. Ayrıca, 2024 yılında en fazla katılımcı “Tren Makinisti (Demiryolu), Seramik İmal İşçisi ve Ahşap Doğramacı” mesleklerinde yer aldı.

SGK Tecil İşlemlerinde Değişiklik

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün 08.10.2024 tarihli genel yazısı ile “Sosyal Güvenlik Kurumu Alacaklarının 6183 Sayılı Kanun’un 48. Maddesine Göre Tecil ve Taksitlendirilmesinin Usul ve Esasları” ile “Mücbir Sebep Kapsamında Ertelenen Sosyal Güvenlik Kurumu Alacaklarının 6183 Sayılı Kanunun 48 inci Maddesine Göre Tecil ve Taksitlendirilmesinin Usul ve Esasları”nda bazı değişiklikler yapıldığı duyurulmuştur.
01.01.2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, tecil talebinde bulunan borçluların talepte bulundukları yıl ve önceki iki takvim yılı içinde, iki defa 6183 sayılı Kanunun 48. maddesi kapsamındaki tecil işleminin bozulmuş olması (tecil işlemi devam ederken yapılandırma kanunlarından yararlanmak amacıyla müracaat edilenler hariç) durumunda söz konusu borç ödenmediği sürece tecil talepleri kabul edilmeyecektir. Ancak yeni tecil talebinde bulunan borçlunun, daha önce bozulmuş olan tecil işlemine konu borçları ödenmiş ise bu tecil işlemi bozulmuş olarak değerlendirilmeyecektir.

Ekonomi Koordinasyon Kurulu: Yeşil ve Dijital Dönüşüm Çalışmaları Hızlanacak

Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirildi. Toplantıda, rekabet gücünü artırmak amacıyla sanayide dönüşüm, işgücü becerileri, Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin güçlendirilmesi, yeşil ve dijital dönüşüm çalışmalarının hızlandırılması gibi politikaların uygulanacağı belirtildi.

Açıklamada, geçen yıl uygulamaya konulan ekonomi programının etkili bir şekilde devam ettiği, dezenflasyon sürecinin sürdüğü, büyümenin dengeli bir şekilde ilerlediği ve işsizlik oranının tek haneli seviyelerde korunduğu vurgulandı. Dış ticaret dengesindeki iyileşmenin cari işlemler açığını azaltmaya ve rezervleri artırmaya katkı sağladığı ifade edildi.

Ayrıca, iş ve yatırım ortamını iyileştirmeye yönelik politikaların devam edeceği, 2024-2026 dönemi için belirlenen 42 reform tedbirine ilave olarak güncellenen programda 37 tedbirle birlikte toplam 79 eylemin ele alındığı aktarıldı. Temel hedefin, reform adımlarını hızla hayata geçirerek ekonomik kazanımları kalıcı hale getirmek olduğu belirtildi.

Emekliler İçin İki Senaryo: Enflasyon Farkı ve 10 Puan İyileştirme ile Maaşlar Artacak

En düşük emekli maaşına yapılacak zam ve iyileştirme seçenekleri gündemde. 2025’in ilk yarısında geçerli olmak üzere, en düşük emekli maaşı için enflasyon zammı ve ek iyileştirme seçenekleri değerlendiriliyor. Şu anda 12.500 lira olan en düşük emekli maaşının, yıllık enflasyon farkı kadar artırılması öngörülüyor.

İlk senaryoya göre, yıl sonu enflasyonun %40 civarında olması durumunda, maaş 17.500 liraya çıkacak.

İkinci senaryoda, 6 aylık enflasyon farkına ek olarak 10 puanlık bir iyileştirme yapılacak. Bu durumda en düşük maaş 16.250 lira olacak. İyileştirme, en düşük maaş alan 6 milyon emekliyi kapsayacak.

Tıbbi Cihaz ve Hizmet Sözleşmeleri İçin Dövizle Anlaşma Dönemi Başladı

Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Düzenlemeyle tebliğin döviz cinsinden sözleşmelere ilişkin hükmüne ekleme yapıldı. Buna göre, Tıbbi Cihaz Yönetmeliği ve İn Vitro Tanı Amaçlı Tıbbi Cihaz Yönetmeliği uyarınca atanmış Türkiye’de yerleşik onaylanmış kuruluşların imalatçı firmalarla akdettiği hizmet sözleşmeleri ve Türkiye’de yerleşik kişilerle yaptığı iş sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olabilecek.

İlaç Sektöründe Güven ve Sürdürülebilirlik: Abdi İbrahim’in Stratejisi

Abdi İbrahim İnsan Kaynakları, Kurumsal İletişim ve Sürdürülebilirlik Grup Başkanı Dr. M. Oğuzcan Bülbül, insan sağlığını doğrudan etkileyen bir sektörde güvenin sürdürülebilirlik için zorunlu olduğunu vurguluyor. 112 yıldır faaliyet gösteren Abdi İbrahim, “güven yaratan marka” olma stratejisini kalite, şeffaflık, hesap verebilirlik, adillik ve topluma duyarlılık ilkelerine dayandırıyor. Bülbül, günümüzde tüketicilerin, şirketlerden sadece kaliteli ürünler değil, aynı zamanda sosyal sorumluluk konularında samimi ve etkili adımlar beklediğini belirtiyor. Abdi İbrahim, bu beklentilere yönelik HEAL 2050 sürdürülebilirlik stratejisi ile çevre, sosyal sorumluluk ve yönetişim ilkelerine odaklanıyor. Ayrıca, kriz yönetimi süreçlerinde hızlı, etik ve şeffaf hareket etmenin önemini vurguluyor.

Çek Cumhuriyeti İş Kanunu’nda Değişiklik

Çek Cumhuriyeti İş Kanunu’nda yapılan değişiklik 1 Ağustos 2024’te yürürlüğe girdi.
Bu değişiklik, asgari ücretin endekslenme mekanizmasını tanıtmakta ve Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin (AB) 2022/2041 sayılı “Yeterli Asgari Ücretler” direktifini iç hukukuna aktarmaktadır. En önemli değişiklikler şunlardır:

• Aylık asgari ücret, bir sonraki takvim yılı için ulusal ekonomideki ortalama brüt aylık ücret ve belirlenen bir katsayıya dayalı olarak belirlenecektir. Bu katsayı, asgari ücretin satın alma gücünün yaşam maliyeti, genel ücret düzeyi ve dağılımı, ücret artış hızı, uzun vadeli eğilimler ve iş gücü verimliliği düzeyi dikkate alınarak makul olmasını sağlayacaktır. Mevcut plan, 2029 yılına kadar katsayıyı %47’ye çıkarmaktır (şu an katsayı %42,2’dir).
• Özel sektör için garanti ücret seviyesi kaldırılmıştır. Kamu sektörü için ise garanti ücreti korunmuş, ancak dört banda ayrılmıştır. En düşük bant, asgari ücrete eşit olup, en yüksek bant asgari ücretin 1,6 katı olarak belirlenmiştir. Şu anda sekiz grup bulunmaktadır.
• Zor çalışma ortamında çalışmaya yönelik bir ek ödenek getirilmiştir. Hükümet, zor çalışma ortamının tanımını, ek ödeneğin miktarını ve verilme şartlarını belirleyen bir yönetmelik yayımlamıştır. Bu ödenek, asgari ücretin en az %10’u olacaktır.
• Toplu pazarlık süreçlerinde küçük sendikaların yarattığı tıkanıklıkları ortadan kaldırmak için düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca, sektörel düzeyde müzakerelerde bulunan sosyal taraflara devlet katkısı sağlanması imkanı getirilmiştir.
• İşverenin yazılı bir izin programı hazırlama zorunluluğu kaldırılmıştır. İşverenler ve çalışanlar artık programı karşılıklı anlaşma yoluyla belirleyeceklerdir.
• 1 Ocak 2025’ten itibaren, çalışanlar işverenle anlaşarak kendi çalışma zamanlarını vardiya düzenine göre planlayabileceklerdir.

Birleşik Krallık Hükümeti, İşçi Haklarını Güçlendiren Yasa Tasarısını Sunmaya Hazırlanıyor

Birleşik Krallık hükümeti, işçilere işin ilk gününden itibaren hastalık ve analık izni ile haksız işten çıkarılmaya karşı koruma sağlamayı amaçlayan bir yasa tasarısını önümüzdeki hafta sunmayı planlıyor. Sendikalar, bu girişimi memnuniyetle karşıladı.

Bakanlar, çalışma haklarında önemli değişiklikler yapmayı hedefliyor ve bu tasarının 100 gün içinde yasalaştırılması bekleniyor. Tasarıda, yeni ebeveynler için iyileştirmeler, ilk günden itibaren haksız işten çıkarılmaya karşı koruma ve hastalık durumunda yasal hastalık izni gibi önlemler yer alacak.

Ancak, bakanların yasal bir “bağlantıyı kesme hakkı” fikrinden vazgeçmesi ve şirketlerin kendi iletişim kurallarını belirlemelerini teşvik etmesi öngörülüyor. Ayrıca, tasarının 7 milyondan fazla çalışana hastalık ve analık izni ile haksız işten çıkarılma hakkı tanıyacağı belirtiliyor. İşçi Partisi, kadınların analık izni başvurusunu ilk günden itibaren yapabilmelerini ve daha fazla babanın babalık izni hakkına sahip olacağını duyurması bekleniyor.

Deneme süreleri altı aya indirilecek, ancak işverenlerin gerekçelerini belirterek çalışanları işten çıkarabilecekleri ifade ediliyor. Ticaret ve İş Bakanlığı, bu konudaki spekülasyonlara dair yorum yapmadı.

İngiltere’de, bir çalışanın haksız işten çıkarma iddiasında bulunabilmesi için en az bir yıl kıdem süresine sahip olması gerekmektedir.

Rekabet Etmeme Hükümleri: NLRB, İşçi Haklarını Koruma Hedefinde

ABD Ulusal Çalışma İlişkileri Kurulu (NLRB) Başsavcısı Jennifer Abruzzo, işçilerin işverenlerinin rakiplerine katılmalarını engelleyen rekabet etmeme anlaşmalarının yasadışı olduğunu ve bu işçilere daha fazla tazminat sağlanması için harekete geçileceğini açıkladı. Abruzzo, ayrıca işçilerin işten ayrıldıklarında işverenlerine ödeme yapmalarını zorunlu kılan “kal-ya da-öde” hükümlerinin de işçilerin iş fırsatlarını kısıtlayarak federal iş yasalarını ihlal ettiğini belirtti. NLRB, Indiana’daki bir davada bu anlaşmaların iş yasalarına aykırı olup olmadığını değerlendiriyor. ABD’de yaklaşık 30 milyon işçi bu tür anlaşmalar imzalarken, Federal Ticaret Komisyonu (FTC) bu anlaşmaları yasaklamıştı, ancak yasağın yürürlüğe girmesi Teksas’ta bir yargıç tarafından durduruldu. Abruzzo, bu anlaşmaların işçilerin sendikal haklarına zarar verdiğini savunuyor ve bu anlaşmalardan etkilenen işçilere tazminat sağlanması için çalışıyor.

Son 5 Yılın Ücret Analizi*

Son beş yılın ücret değişimlerini incelemek, pandeminin getirdiği değişimlerin ve yeni alışkanlıkların etkilerini gözlemlemek açısından önemlidir. 2019-2024 döneminde, Türkiye’de çalışanların ortalama brüt ücreti Temmuz 2024 itibarıyla 36.188 TL (1.102 Dolar) olarak belirlenirken, bu rakam 2019’da 4.073 TL (719 Dolar) seviyesindeydi. Bu durum, son beş yılda dolar bazında ortalama ücretin %53,2 arttığını göstermektedir.

Sektörel Ücret Analizi

• Havayolu Taşımacılığı: Ortalama brüt ücret 3.378 Dolar, son 5 yıldaki artış %58,0.
• Ham Petrol ve Gaz Çıkartma: Ortalama brüt ücret 3.146 Dolar, artış %48,3.
• Kömür Çıkarma ve Petrol Ürünleri İmalatı: Ortalama brüt ücret 2.888 Dolar, artış %61,8.
• Finansal Hizmetler: Ortalama brüt ücret 2.496 Dolar, artış %65,3.
• Bilimsel Araştırma ve Geliştirme: Ortalama brüt ücret 2.437 Dolar, artış %45,9.
• Bilgisayar Programlama ve Danışmanlık: Ortalama brüt ücret 2.313 Dolar, artış %69,6.

Ücret Artışı Yüksek Sektörler

• Bilgi Hizmetleri: 2.072 Dolar, artış % 111,4.
• Madenciliği Destekleyici Hizmetler: Artış %72,8.
• Yaratıcı Sanatlar ve Eğlence: Artış %90,7.
• İçecek İmalatı: Artış %79,6.

Kaybettiren Sektörler

• Bina İnşaatı: Ortalama ücret 766 Dolar, artış %42,8.
• Giyim Eşyası Üretimi: Ortalama ücret 738 Dolar, artış %38,0.
• Perakende: Ortalama ücret 859 Dolar, artış %48,1.

Eğitim Sektörü

• Eğitim sektöründe 534 bin kişi çalışmakta ve ortalama ücret 1.010 Dolar ile ülke ortalamasının altında kalmaktadır. Son beş yılda ücret artışı %39,8’dir. Kamuda eğitimci ücreti 1.077 Dolar, özel sektörde ise 972 Dolar seviyesindedir. Eğitimde cinsiyet eşitsizliği de dikkat çekmektedir; erkeklerin ortalama ücreti 1.108 Dolar iken kadınların 955 Dolarda kalmaktadır.

Cinsiyet Bazında Ücret Artışları: Kadınların ücret artışı %50,0 iken, erkeklerde bu oran %55,6’dır. Özellikle sağlık, eğitim ve perakende sektörlerinde cinsiyetler arası ücret farkı belirgin bir şekilde görülmektedir.

Fazla Çalışma Ücreti Üst Düzey Yöneticilere Ödenir mi? Şartlar ve Kriterler

Uyuşmazlık; davacı işçinin üst düzey yönetici olup olmadığı ve buna bağlı olarak fazla çalışma alacağına hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır. İşyerinde üst düzey yönetici konumda çalışan işçi, görev ve sorumluluklarının gerektirdiği ücretinin ödenmesi durumunda, ayrıca fazla çalışma ücretine hak kazanamaz. Bununla birlikte üst düzey yönetici konumunda olan işçiye aynı yerde görev ve talimat veren bir başka yönetici ya da şirket ortağı bulunması hâlinde, işçinin çalışma … ve saatlerini kendisinin belirlediğinden söz edilemeyeceğinden, yasal sınırlamaları aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti talep hakkı doğar. O hâlde üst düzey yönetici bakımından şirketin yöneticisi veya yönetim kurulu üyesi tarafından fazla çalışma yapması yönünde bir talimatın verilip verilmediğinin de araştırılması gerekir. İşyerinde yüksek ücret alarak görev yapan üst düzey yöneticiye işveren tarafından fazla çalışma yapması yönünde açık bir talimat verilmemişse, görevinin gereği gibi yerine getirilmesi noktasında kendisinin belirlediği çalışma saatleri sebebiyle fazla çalışma ücreti talep edemeyeceği kabul edilmelidir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E: 2023/6171, K: 2023/4908, T: 04.04.2023.

Milan Temyiz Mahkemesi, Hisse Senedi Opsiyonlarını Maaşın Bir Parçası Olarak Tanıdı

İtalya Milan Temyiz Mahkemesi, 470/2024 sayılı kararında hisse senedi opsiyonlarının satışından elde edilen gelirlerin, ihbar süreleri ve tazminat hesaplamalarında maaşın bir parçası olarak dikkate alınıp alınamayacağını ele aldı. Mahkeme, bu durumda hisse senedi opsiyonlarından elde edilen gelirin düzenli ve sıradan olması nedeniyle, maaşın ayrılmaz bir parçası olduğuna hükmetti. Bu karar, aynı Mahkeme tarafından daha önce verilen kararları bozarak bu konu üzerinde bir tartışma başlattı.

Hukuki ihtilaf, bir yöneticinin haksız yere işten çıkarılması iddiasıyla başlamıştı. Yönetici, hisse senedi opsiyonlarından elde edilen gelirin, önceden belirlenmiş çok yıllı planlara dayalı olarak düzenli bir şekilde elde edildiği için maaşının bir parçası olarak değerlendirilmesi gerektiğini savunmuştu. Milan Mahkemesi, bu argümanı reddederek hisse senedi opsiyonu gelirlerini maaş hesaplamasından hariç tutmuş ve böyle bir gelir dışındaki bir şirket düzenlemesine atıfta bulunmuştu. Ancak Temyiz Mahkemesi farklı bir görüş benimseyerek, İtalyan Medeni Kanunu’nun 2099. maddesinin 3. fıkrasına atıfta bulundu. Bu madde, kâr paylaşımı yoluyla ödeme yapılmasına izin vermekte, ayrıca İtalyan Medeni Kanunu’nun 2120. maddesi, toplu sözleşmelerde aksi belirtilmedikçe, tüm tutarların, sıradan olmayan ayni faydalar dahil olmak üzere, tazminat hesaplamasına dahil edilmesi gerektiğini belirtmektedir.

Temyiz Mahkemesi, hisse senedi opsiyonlarının Medeni Kanun’un 2099. maddesi uyarınca kâr paylaşımının bir biçimi olduğuna karar verdi.

Günün Sorusu

SORU: Yüklenici firmaların karakol bildirimlerinden asıl işverenler sorumlu mu? Geçmişe yönelik yapılmamış bildirimlerden ceza gelir mi? Bildirimler kişi sayısı ile sınırlı mı?

CEVAP: Karakol kimlik bildirimi her işyeri sicil numarası özelinde ayrı yapılmaktadır.

Alt işverenin kimlik bildirimini yapmaması asıl işvereni sorumlu tutmaz. Dolayısıyla takip etmenize gerek bulunmuyor.

Asıl işvereni sorumlu tutan kısım kendisi için çalışan alt işveren çalışanlarının sigorta girişlerinin yapılması ve bildirimlerinin eksiksiz yapılmasıdır.

Kimlik bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesinin yaptırımı bu durumdaki her çalışan için 2024 yılında 267 TL’dir. Geçmişe dönük bildirimleri yapılmayan kişilerin tespit edilerek ceza uygulanması mümkündür. Ancak uygulamada çok denk gelinmemektedir.

Bunu Biliyor Muydunuz?

Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kurulması için bazı koşulların gerçekleşmesi gerekmektedir:

• İşyerinde işçi çalıştıran bir asıl işveren mevcut olmalıdır.
• Alt işverenin kendisine bağımlı olarak çalışan işçileri ve bunları istihdam edeceği bir işyeri olmalıdır. Yargıtay’ın ifadesiyle, “alt işveren, bir asıl işverenden sözleşme ile üstlendiği mal veya hizmetin üretimi için belirli bir organizasyona, uzmanlığa ve hukuksal bağımsızlığa sahip” olmalıdır.
• Alt işveren, işçilerini bir başka (asıl) işverene ait işyerinde çalıştırıyor olmalıdır. Bu bakımdan da, bir işverenden iş alan, ancak işi kendi işyerinde gören işveren (fason üretim yapan) ile diğeri arasında böyle bir ilişki doğmaz.
• İşverenin asıl işverenden aldığı iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde çalıştırması gerekir.
• İşveren işçilerini, asıl işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde ya da asıl işin bir bölümünde çalıştırmalıdır.
• Alt işverenlik ilişkisinin kurulabilmesi için yukarıda yazılı şartların tamamının eksiksiz olarak bulunması gerekmektedir.