Günlük Gelişmeler

2024 Gelir Dağılımı İstatistikleri

• En yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla göre 0,6 puan azalarak %48,1 oldu. En düşük gelir grubunun payı ise 0,2 puan artarak %6,3 olarak gerçekleşti.
• Gelir dağılımı eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı 0,413 olarak hesaplandı. Sosyal transferler hariç tutulduğunda bu değer 0,476, emekli ve dul-yetim maaşları dahil edildiğinde ise 0,423 oldu.
• Yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 374.899 TL, eşdeğer fert geliri ise 187.728 TL olarak belirlendi.
• En yüksek ortalama gelir 223.859 TL ile tek kişilik hanehalklarında görüldü.
• Toplam gelirin %48,8’i maaş ve ücretlerden, %20,8’i müteşebbis gelirlerinden, %17,8’i sosyal transferlerden elde edildi.
• En yüksek yıllık ortalama esas iş geliri 309.721 TL ile yükseköğretim mezunlarına ait oldu.
• En yüksek gelir 242.299 TL ile hizmet sektöründe, en düşük gelir ise 153.773 TL ile tarım sektöründe görüldü.
• En yüksek gelir 257.891 TL ile İstanbul’da, en düşük gelir ise 91.818 TL ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde gerçekleşti.
• Bir önceki yılda işsiz olan fertlerin %40,8’i 2024 yılında çalışmaya başladı.

Gelir dağılımında eşitsizlik azalırken, en yüksek gelire sahip kesimin payı düşüş gösterdi ve sosyal transferlerin gelir eşitsizliği üzerindeki etkisi belirginleşti.

İş Güvenliği Uzmanlığı Belge Yükseltme Düzenlemesi

İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik 27.12.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.

Yayımlanan İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’e eklenen geçici maddeyle, belirli şartları sağlayan iş güvenliği uzmanlarının belge sınıflarının yükseltilmesine olanak tanındı. Buna göre:

• (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar, çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en az üç yıl fiilen görev yaptıklarını sözleşme ile belgelemeleri ve son vize döneminde herhangi bir ihtar puanı veya askıya alma işlemi uygulanmamış olmaları halinde, 31 Mart 2025 tarihine kadar başvurmaları durumunda (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi alabilecek.
• (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar, tehlikeli ve/veya çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en az üç yıl fiilen görev yaptıklarını sözleşme ile belgelemeleri ve son vize döneminde herhangi bir ihtar puanı veya askıya alma işlemi uygulanmamış olmaları halinde, 31 Mart 2025 tarihine kadar başvurmaları durumunda (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi alabilecek.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı

27.12.2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararına göre asgari ücret 01.01.2025- 31.12.2025 tarihleri arasında günlük brüt 866,85 TL’dir.

Birleşik Krallık’ta Bilgi Uçurma Yasaları ve Finansal Hizmetler Sektöründeki Gelişmeler

Birleşik Krallık’ta bilgi uçurma yasalarının güçlendirilmesi amacıyla Gareth Snell MP, 18 Aralık 2024’te Parlamento’ya yeni bir yasa tasarısı sundu. Tasarı, Nisan 2025’te ele alınacak ve bilgi uçurma düzenlemelerinin iyileştirilmesi hedefleniyor. Finansal hizmetler sektörü, özellikle 2008 mali krizinden bu yana bilgi uçurma süreçlerine büyük önem veriyor. Mali Davranış Otoritesi (FCA) ve İhtiyati Düzenleme Otoritesi (PRA), muhbirleri korumak için belirli standartlar belirliyor.

Finansal Hizmetler ve Bilgi Uçurma:

• FCA ve PRA, muhbirlerin açıklamalarının doğruluğuna ve düzenleyici kapsamda olduğuna inanılması halinde koruma sağlıyor.
• Şirketlerin muhbirlik politikalarını açık ve erişilebilir hale getirmeleri gerekiyor.
• 2023’te Şehirde Cinsiyetçilik soruşturması, bilgi uçurma süreçlerinin cinsel taciz ve kötü davranışları yeterince ele almadığını ortaya koydu ve iyileştirme önerilerinde bulundu.

Finansal Olmayan Suistimal:

• Ekim 2024’te FCA, bankaların ve sigorta şirketlerinin finansal olmayan suistimalleri ele alma politikalarını inceleyen bir anket yayınladı.
• Firmaların bilgi uçurma süreçlerini güçlendirmeleri ve suistimalleri etkili bir şekilde ele almaları beklendiği vurgulandı.

Tüm işverenlerin bilgi uçurma politikalarını gözden geçirmeleri, çalışanların misilleme korkusu olmadan endişelerini bildirebilmelerini sağlamaları ve süreçlerin etkinliğini garanti altına almaları gerekiyor.

Bilgi uçurma çerçevelerinin iyileştirilmesi, yalnızca finansal hizmetler sektörü için değil, tüm işverenler için kritik bir konu olarak öne çıkıyor. Yasa tasarısının geçip geçmemesine bakılmaksızın, bilgi uçurmanın güvenli ve etkili bir şekilde teşvik edilmesi büyük önem taşıyor.

ABD’de İşyerinde Giyilebilir Teknolojiler: Fırsatlar ve Yasal Riskler

ABD’de Eşit İstihdam Fırsatı Komisyonu (EEOC), işyerinde giyilebilir teknolojilerin kullanımına dair önemli bir bilgi notu yayınladı. Giyilebilir cihazlar, çalışanların verimliliğini, güvenliğini ve sağlığını izlemek için yenilikçi çözümler sunarken, sağlık verilerinin toplanması ve kullanılması konusunda yasal sorumluluklar doğuruyor.

Giyilebilir Teknolojiler ve Sağlık Verileri:

• Giyilebilir cihazlar, akıllı saatler, dış iskeletler, GPS cihazları ve zihinsel durumları izleyen akıllı gözlükleri içerebilir.
• İşverenler, sağlık verilerini toplarken Engelli Amerikalılar Yasası (ADA) ve Medeni Haklar Yasası’nın VII. Başlığı kapsamında sorumluluk taşır.
• Toplanan verilerin iş gerekliliğiyle doğrudan bağlantılı olması ve ayrımcı kararların alınmaması gerekir.

Yasal Riskler ve Uyumluluk Gereklilikleri:

• Verilerin yanlış kullanımı veya güvenlik ihlalleri hukuki yaptırımlara yol açabilir.
• Toplanan verilerin ayrı ve güvenli bir şekilde saklanması zorunludur.

İşverenler İçin Öneriler:

• Sağlık verilerinin toplanması ADA kurallarına uygun olmalı.
• Veriler güvenli ve gizli bir şekilde saklanmalı.
• Verilere dayanarak ayrımcı kararlar verilmemeli.
• Çalışanların dini inançları, engellilik veya hamilelik gibi durumlar için esneklik sağlanmalı.

ABD’de işyerinde giyilebilir teknoloji kullanımı büyümeye devam ederken, işverenlerin yasal düzenlemelere uyum sağlaması ve çalışan haklarını koruması kritik önem taşıyor. EEOC’nin rehberi, işverenlere bu teknolojilerin doğru ve güvenli kullanımına yönelik bir çerçeve sunuyor.

Bulgaristan’da İş Hukuku: Temel Düzenlemeler ve Güncel Gelişmeler

Bulgaristan’da iş hukuku, İş Kanunu başta olmak üzere Sosyal Sigortalar Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası ve diğer ilgili yönetmeliklerle düzenlenir.

Temel Noktalar:

• Cinsiyet, ırk, din, yaş, engellilik ve diğer korunmuş kategorilere dayalı ayrımcılık yasaktır.
• Çalışanlar, sendikalar veya genel kurullar aracılığıyla temsil edilir ve işverenle müzakerelerde temsil haklarına sahiptir.
• Haftalık çalışma süresi 40 saat, günlük ise 8 saat olarak belirlenmiştir. Gece çalışması haftada 35 saat ile sınırlıdır.
• Fazla mesai için işçilere hafta içi %50, hafta sonu %75, resmi tatillerde %100 ek ödeme yapılır.
• Çalışanlar yılda en az 20 gün ücretli izin hakkına sahiptir.
• İşveren, işten çıkarmalarda yazılı bildirim yapmak ve belirli durumlarda tazminat ödemekle yükümlüdür.
• Bulgaristan’da çalışma izni, AB dışı vatandaşlar için belirli koşullara bağlıdır.
• Uzaktan çalışma kuralları ve çalışanların sağlık ve güvenlik hakları yeni düzenlemelerle güçlendirilmiştir.

Güncel Trendler:

• Uzaktan Çalışma: Mart 2024’te uzaktan çalışmanın yasal çerçevesi güncellendi.
• Esnek Çalışma Saatleri: Esnek çalışma saatleri ve dört günlük çalışma haftası giderek daha fazla tartışılıyor, ancak yakın zamanda bir düzenleme beklenmiyor.

Bulgaristan’daki iş hukuku, çalışan haklarının korunması, ayrımcılıkla mücadele ve modern çalışma yöntemlerine uyum sağlama yönünde sürekli olarak güncellenmektedir.

2025 Beyaz ve Mavi Yaka Ücret Artışı Araştırması Raporu

Brothers & Partners tarafından gerçekleştirilen araştırma, 2025 Ocak ayında beyaz ve mavi yaka çalışanlara uygulanacak ücret artış oranlarını ve bu artışlarda dikkate alınan kriterleri belirlemek amacıyla yapılmıştır​.

Katılımcı Profili:

• Araştırmaya 24 farklı sektörden 100’e yakın şirket katılım göstermiştir.
• Katılımcı şirketlerin büyük bir kısmı Tekstil (%13), Gıda (%10), Hizmet, Enerji ve İmalat (%8) sektörlerinde faaliyet göstermektedir​.
• Katılımcı şirketlerin %24’ü 501-1000 çalışan, %22’si 151-300 çalışan, %20’si 301-500 çalışan aralığında yer almaktadır​.
• Katılımcıların %39’u İnsan Kaynakları Direktörü/Müdürü, %22’si İnsan Kaynakları Uzmanı pozisyonlarında görev yapmaktadır​.

Ücret Artış Durumu:

• Şirketlerin %60’ı Temmuz-Aralık 2024 döneminde ücret artışı uygularken, %40’ı uygulamamıştır​.
• Şirketlerin %99’u 2025 Ocak ayında ücret artışı yapmayı planlamaktadır​.
• Beyaz Yaka Çalışanlar: Şirketlerin %32’si %30-%35 arası, %15’i %25-%30 arası artış planlamaktadır​.
• Mavi Yaka Çalışanlar: Şirketlerin %30’u %30-%35 arası, %16’sı %35-%40 arası artış planlamaktadır​.

Ücret Artışında Belirleyici Faktörler:

• Şirketlerin %55’i Enflasyon ve Asgari Ücret, %34’ü Asgari Ücret, %6’sı sadece Enflasyon kriterini dikkate almaktadır​.

Araştırma, 2025 yılı ücret politikalarının enflasyon ve asgari ücret artışlarına paralel şekilleneceğini, beyaz ve mavi yaka çalışanlar için belirli sektörlerde farklı oranlarda artış planlandığını göstermektedir.

Personel Yazılı Onayı Olmadan Daha Alt Bir Görevde Çalıştırıldığı Gerekçesi İle 2 Sene Sonra Aradaki Ücret Farkını İsteyebilir mi?

“Hâl böyle olunca davacının, uzunca bir süre alt görevde çalışmasına ve bu görev gereği ödenen ücrete ve eklerine ses çıkarmamasına rağmen fesih tarihinden sonra işbu dava ile 4857 sayılı Kanun’un 22. maddesindeki yazılı şekil şartına aykırılığı gerekçe göstererek ücret farkı alacağını talep etmesi dürüstlük kuralına aykırı olduğu gibi davacı, fiilen çalışmadığı bir işin karşılığı ücrete de hak kazanamayacağından; … güvenliği uzmanı olarak alabileceği ücret belirlenerek yapılan hesaplamaya göre fark ücret alacağının hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2023/494, K. 2023/1658, T. 08.02.2023

Yargıtay Kararı: Fransa’da Çalışanların Bağlantıyı Kesme Hakkı

Fransa Yargıtay’ı, 9 Ekim 2024 tarihli kararında, bir çalışanın mesai saatleri dışında kişisel cep telefonundan ulaşılabilir olmamasının hukuka aykırı bir davranış teşkil etmediğine ve bu nedenle disiplin yaptırımı uygulanamayacağına hükmetti. Dava, dinlenme günlerinde işvereninin çağrı ve mesajlarına yanıt vermediği için üç uyarı cezası alan bir ağır yük taşıtı sürücüsünü kapsıyordu.

Temyiz Mahkemesi başlangıçta, sektörel uygulamalara dayanarak disiplin cezasını onaylasa da, Yargıtay, işçinin özel hayatını koruma hakkına atıfta bulunarak kararı bozdu.

Kararın Yasal ve Pratik Sonuçları:

• Toplu Sözleşmeler: Çağrı üzerine çalışma gibi durumlarda çalışanın ulaşılabilir olması gerekebilir, ancak bu süreler dinlenme sürelerine zarar vermemeli ve maddi veya dinlenme olarak telafi edilmelidir.
• İşveren Yaptırımları: Çalışanlar, hukuka aykırı talepler nedeniyle maaş tazminatı veya dinlenme hakkının ihlali sebebiyle manevi tazminat talep edebilir.
• Bağlantıyı Kesme Hakkı: İşverenler, operasyonel ihtiyaçlarını, çalışanların bağlantıyı kesme ve dinlenme haklarına uygun şekilde düzenlemelidir.

Bu karar, çalışanların özel hayatlarına müdahaleyi engellemek açısından önemli bir emsal oluşturmuş ve dinlenme hakkını ihlal eden uygulamalara karşı çalışan haklarını güçlendirmiştir.

Günün Sorusu

SORU: Hayat sigortasını bordrolaştırdığımızda bir indirim oluyor mu, işverene ve işçiye bordrosal katkısı olacak mıdır?

CEVAP:

• Hayat sigortası poliçesinde SGK yönünden muafiyet bulunmamakta olup işverenin çalışan için yaptırdığı hayat sigortası tutarı SGK primine tabidir.
• Vergi yönünden ise hayat sigortası için ödenen prim tutarı çalışanın ücretinin %15’ini ve yıllık asgari ücret tutarını aşmıyorsa, vergiden indirim yapılabilir.
• Hayat sigortası için özellikli durum ise, birikimli hayat sigortalarının %50’si, birikimsiz olanların ise %100’ü gelir vergisinden muaftır. Genel kaide olarak ise indirilecek tutarlar ilgilinin ödeme ayından ücretinin%15’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını geçemeyecektir.
• Gelir İdaresi Başkanlığının görüşlerine göre, yatırılan hayat sigortası primi, vergi ile brütleşecek, ortaya çıkan vergi matrahından da poliçe tutarı indirilecektir. Yani tutarı önce tüm yasal kesintilerle brütleştirecek, akabinde vergi matrahından poliçe tutarını düşeceğiz. Piyasada yaygın uygulama bu şekilde olmasa da GİB’in uygulama için görüşü bu yöndedir.
• Eğer çalışan için örneğin 1 yıllık hayat sigortası karşılığında peşin ödeme yapılır ise, yapılan ödeme/12 yöntemiyle aylık tutar bulunmalı ve indirim aylık olarak uygulanmalıdır.

Bunu Biliyor Muydunuz?

İşverenin Yönetim Hakkı: Temel İlkeler ve Sınırlamalar

• İşveren, işin yürütülmesini ve çalışanların davranışlarını, Kanuna, iş sözleşmesine ve toplu iş sözleşmesine aykırı olmamak kaydıyla talimatlarla düzenleyebilir.
• Yönetim hakkı, işyerinde en yüksek düzeyde talimat verme yetkisini içerir.
• İşveren, yönetim hakkının bir bölümünü ve talimat verme yetkisini işveren vekillerine devredebilir.
• Çalışan, hukuka uygun talimatlara uymak zorundadır.
• Hukuka aykırı veya yönetim hakkının sınırlarını aşan talimatlara uymama durumunda çalışana herhangi bir yaptırım uygulanamaz.
• İşin nerede, ne zaman, nasıl ve hangi tekniklerle yapılacağı gibi hususlara dair talimatlar yönetim hakkı kapsamındadır. Örnek: Çalışma saatleri, izin kullanımı, araç ve gereçlerin kullanımı.
• İş sözleşmesinde ne kadar çok detay yer alırsa, işverenin talimat hakkı o ölçüde sınırlanır.
• İç yönetmelikler ve işyeri uygulamaları, iş sözleşmesi hükmünde kabul edilir ve yönetim hakkının üstünde yer alır.
• İşin görülmesine ilişkin talimatlara uyulmaması iş görme borcunun ihlali,
• Davranışlara ilişkin talimatlara uyulmaması itaat borcunun ihlali anlamına gelir.
• İşveren, çalışma koşullarında değişiklik yaparken iyi niyet ve dürüstlük kurallarına uymak zorundadır.
• İşveren, çalışanların kişilik haklarını zedeleyecek veya dürüstlük kurallarına aykırı emir-talimat veremez.